Dizel Motor Arızası Nedir? Nasıl Anlaşılır? Dizel Motor Arıza Lambası Neden Yanar?

Yeni nesil dizel araçlarda, motorda bir motor arızası meydana geldiğinde bir arıza ikaz lambası yanar, bu lamba sarı renkli kıvrılmış tel şeklindedir. Kızdırma bujileri çalıştığında yanan lamba ile aynıdır. Eğer motor arızası egzoz emisyonlarını da bozuyorsa, klasik sarı renkli motor arıza lambası da yanacaktır. Mekanik bir makine olmasının yanı sıra artık motorlar birer elektronik makinedir, bu sebeple motordaki onlarca elektronik parçadan birinin arızalanması, motor arızasına gücün azalmasına sebep olabilir. Motorlar kendi arızalarını teşhis etme yeteneğine (OBD) sahiptir, bir arıza kodu oluştururlar ve genellikle bu teşhis doğru çıkar. Dizel araçta arıza lambası yandığında, arızanın kesin teşhisi ancak OBD cihazının araca bağlanmasıyla yapılabilir ve arıza giderildikten sonra arıza lambası söndürülür. Arıza çok basit olabilir, bir sensörün soketinin yerinden çıkması veya turbo hortumunun kelepçesinin gevşemesi gibi, fakat sonuçlar çok büyük motor gücü kayıplarıdır. Öncelikle (Bkz: Motor Arıza Lambası Neden Yanar?)

Dizel motor arızasında kontrol edilmesi gerekenler: Bir dizel motorda ateşleme sistemi yoktur, bu sebeple motor arızası büyük ihtimalle yakıt sistemi veya hava emiş (turbo) sistemiyle ilgilidir. Arıza lambası yanıyorsa araç diyagnostik cihazına bağlanmalı ve arıza teşhisi yapılmalıdır bu her zaman ilk yapılması gereken işlemdir. Bunun dışında kaputun açılarak gözle kontrol yapılmalıdır; yakıt kaçağı (pompa, enjektörler, filtre ve yakıt hatlarında), yağ kaçağı, yerinden çıkmış bir hortum-kelepçe, kopmuş bir kablo veya yerinden çıkmış bir soket var, anormal bir koku veya duman var mı diye kontrol edilmelidir.

 

Yakıt  sisteminde yüksek basınç hattında (enjektör, pompa ve bağlantı boruları) bir kontrol ve sökme işlemi yapmadan önce, alçak basınç (yakıt emiş) hattında (depo, filtre, besleme pompası ve hortumlarda) bir arıza olmadığından emin olunmalıdır. Dizel motorlarda bazı araçlarda bazı donanımlar vakumla çalışır; egr valfi, egr bypass klapesi, turbo wastegate veya değişken kanatçık mekanizması, stop klapesi gibi. Vakum hortumları ve vakum pompası bağlantıları kontrol edilmelidir.

MAF sensörünün (hava kütle ölçer) kirliliği (temizlenmeli), hava filtresinin temizliği (değiştirilmeli), yakıt filtresinin kaliteli ve zamanında değiştirilmiş olması, turbo basınç hortumlarının ve intercooler bağlantılarının sızdırmazlığı, dizel partikül filtresinin tıkanmış olmaması, kızdırma bujilerinin ve elektrik hattının doğru çalışması gibi parça ve sistemler kontrol edilmelidir.

Dizel motor arızasının genel sebepleri şunlardır:

*Motor mekanik arızası: piston-segman-supaplar gibi mekanik parçalarda arıza olması.

*Yakıt sisteminin hava yapması

*Turbo arızası.

*EGR arızası.

*Enjektör arızası.

*Yakıt pompası arızası (yüksek basınç pompası).

*Sensör arızası.

*Aktör-aktivatör arızası.

*Dizel partikül filtresi arızası.

*Oksidasyon katalizörü arızası.

*SCR sistemi arızası.

Örneğin dizel yakıt enjektörlerinde, EGR valfinde, yakıt basınç sensöründe bir elektronik arıza meydana geldiğinde motor arıza lambası yanacaktır. Dizel yakıt sisteminde (common rail) yakıt basıncının doğru seviyede olmaması halinde, arıza lambası yanar ve genellikle motor gücü sınırlandırılır.

Örneğin EGR sisteminde bir arıza meydana geldiğinde motor arıza lambası yanar. EGR sistemi arızası genellikle; egr valfi, egr konum sensörü, maf sensörü (hava kütle ölçer) veya oksijen sensörüyle ilgilidir. Diyagnostik tekniği uygulanmalıdır.

Dizel partikül filtresi tıkandığında, egzoz gazı basınç farkı sensörü tarafından algılanır ve gösterge panelinde partikül filtresi ışı yanar. Bu durumda partikül filtresi rejenerasyon işlemi yapılmalıdır. Dizel partikül filtresi delinirse veya sistemden sökülürse motor arıza lambası yanar.

Bir dizel motor yakıt enjeksiyon sisteminde bulunan mekanik donanımlar:

*Rail borusu (yakıt galerisi – yakıt  kütüğü – rampa)

*Mekanik besleme pompası

*Yüksek basınç pompası

*Yakıt basınç (sınırlama) kontrol valfi (rail borusunda)

*Yakıt soğutucusu (genelde eski tip bazı sistemlerde)

*Yakıt filtresi

*Hava alma el pompası (elektrikli pompa olmayan bazı sistemlerde, örneğin bazı Renault dci sistemlerinde)

*Yüksek basınç rail boruları

*Bağlantı rekorları

*Geri dönüş hortumları (Bkz: Tüm Dizel Motor Donanımları ve Açıklamaları)

Bir dizel motorda bulunan aktörler (aktivatörler):

*Dizel yakıt enjektörü (Selenoid veya piezo enjektör)

*Elektrikli yakıt besleme pompası (Depoda) (Bazı sistemlerde yok)

*Kızdırma bujileri (Ön Isıtma Bujileri) ve kızdırma bujisi lambası

*Turbo basınç kontrol selenoid valfi

*Stop klapesi ve valfi

*Yakıt miktar ayar valfi (Yakıt dozaj (miktar) ayar elektrovalfi) (Yakıt pompasında)

*Basınç regülatörü (Basınç kontrol elektrovalfi) (Rail borusunda veya yakıt pompasında)

*Marş motoru (Marş otomatiğini besleyen röle)

*Yakıt ön ısıtma sistemi (mekanik bir valf (termostat) veya elektrikli bir ısıtıcı)

*Yakıt kesme elektrovalfi (Yakıt besleme hattında bulunur; kaza durumunda (çarpışma sensörünün sinyal vermesiyle) veya sistemde ani basınç düşüşü olduğunda, yakıt beslemesini keser)

*EGR valfi ve EGR soğutucusu valfi

*Emisyon sistemlerindeki aktörler (örneğin SCR sisteminde adblue dozaj valfi) (Bkz: Tüm Aktivatörler ve Açıklamaları)

Bir dizel motorda bulunan sensörler:

*Motor krank devir sensörü

*Eksantrik mili konum sensörü

*Yakıt basınç sensörü (rail basınç sensörü) (rail borusunda)

*Hava kütle ölçer (MAF Sensörü)

*Soğutma suyu sıcaklık sensörü

*Fren pedalı konum sensörü (fren müşürü)

*Debriyaj pedalı konum sensörü (debriyaj müşürü)

*Rölanti şalteri

*Emilen hava sıcaklık sensörü

*Turbo basınç sensörü

*Yakıt sıcaklık sensörü

*Yağ seviye ve sıcaklık sensörü

*EGR valfi konum sensörü

*Egzoz gazı sıcaklık sensörü

*Oksijen sensörü

*NOx sensörü (Bkz: Tüm Sensörler ve Açıklamaları)

Detaylı bilgi için dizel motorlar hakkında bu bölümleri okuyunuz: Bölüm 1 - 2 - 3 - 4 
Ana konu: (Bkz: Motor Arıza Lambası Neden Yanar?)