Motor Arıza Lambası Neden Yanar? Nasıl Söndürülür?

Motor Arıza Lambası Neden Yanar ?

Motorda ve bağlı sistemlerde bir arıza meydana geldiğinde, motor arıza lambası yanar, böylece sürücü bir sorun olduğundan haberdar edilmiş olur. Kontak açıldığında arıza lambası her zaman kontrol amaçlı yanar, motor çalıştırıldıktan sonra arıza lambası söner, sönmüyorsa motor arızası var demektir. Arıza lambasının neden yandığını kesin olarak anlamanın tek yolu, aracı arıza teşhis (diyagnostik) cihazına bağlamaktır. Tahmin yapılarak parça değiştirilemez, arıza tespiti yapılamaz. Fakat genellikle lpg'li araçlarda kötü afr ayarından dolayı sıklıkla yanar, bazı kullanıcılar sürekli bu ışıkla gezer. Motorda arıza lambası yanıyor fakat hiçbir performans değişikliği hissetmiyorsanız, panik yapmayın, yazıyı okumaya devam edin. Motor stop ediyor veya çalışması-performansı düştüyse, yazıyı okumaya devam edin, aracı zorlamayın, mümkünse en yakın servise gidin. Detaylı teknik açıklamalar aşağıdadır. Zamanınız varsa torpido gözündeki kitapçığı okuyun.

Motor arıza lambasının asıl varlık sebebi, motorda meydana gelen anormal bir çalışma sonucu, egzozdan çıkan zararlı gazlarda meydana gele artışın sürücü tarafından fark edilmesi ve en kısa zamanda bu sorunun giderilmesinin sağlanmasıdır. Motor, araçtaki onlarca sensör (algılayıcı), aktivatör (uygulayıcı), elektronik donanım ve mekanik sistemlerin uyum içinde ve problemsiz olması sayesinde kusursuzca çalışır. Tüm bunlardan herhangi birinde arıza olması durumunda, motorun çalışması bozulur, motor arıza lambası yanar.  

Nadiren de olsa bazen anlık ve geçici bir problemden dolayı, motorun çalışmasında ve performansında hiç bir anormallik olmamasına rağmen arıza lambaları yanabilir. Sistemdeki parçalarda meydana gelen kısa süreli bir iletişim bozukluğu, temassızlık, ECU'ler arası iletişimde anlık kesinti vb. arıza lambasını yakabilir. Sistem bu arızaları mantıksal sınamadan geçirir ve tekrarlanıp tekrarlanmadıklarına bakar, bunun için bir kaç sürüş yapılması gerekebilir ve arızanın devam etmediği tespit edilirse, sistem arıza ışığını kendiliğinden söndürebilir. Bu sırada gerçekte neler olup bittiğini anlamak için aracın diyagnostik cihazına bağlanması gerekir. (Bkz: Diyagnostik Tekniği) (Bkz: Dizel Motor Arızası ve Dizel Motor Arıza Lambası)

Motor Arıza Lambası Nasıl Söndürülür ?

Arıza lambasını söndürmek için aracı bilgisayarlı arıza tespit cihazına bağlatıp, arıza giderildikten sonra, arıza hafızasını silme (resetleme) işlemi yapılmalıdır.  Arızanın silinmesi işlemi, arızanın kalıcı veya geçici olmasına göre değişir. Aşağıda bu ayrım ve söndürülme işlemi kısaca anlatılmıştır. Detaylı bilgi için (Bkz: Diyagnostik Tekniği)

Arıza Lambası -  Check Engine Light

Motorla ilgili olduğunda genelde sarı renkli motor şeklinde arıza lambası yanar. 

Arıza lambasına; MIL (Malfunction Indicator Light- Arıza Gösterge Işığı) da denir.

Bazen ikaz lambasında sembolün içerisinde "Check Engine" (Motoru kontrol et) şeklinde yazı olabilir.

Arıza Kodlarının Özellikleri
Cihazda arıza kodları okunduğunda, arızanın niteliğiyle ilgili detaylar verilir.
Arıza kodu: DTC Arıza kodlarıdır. Harf ve rakamlardan oluşur. (Bkz: DTC Arıza Kodlarının Anlamları)
Arızanın Kısa Açıklaması: Burada arızanın ne demek olduğu kısaca açıklanır.
Current: Aktüel, anlık olarak geçerli arızalar. Bu arızanın şuanda devam ettiğini belirtir.

Pending: Beklemede. Arızanın meydana geldiğini, ancak devam edip etmediği halen test edildiği arıza türüdür. Pending'deki (beklemedeki) arıza, zamanla ya geçmiş (history) arızalara, ya da current (geçerli) arızalar sınıfına geçirilir.
History: Geçmiş arıza. Bu arıza geçmişte meydana gelmiş ve arıza kodu hafızaya kaydedilmiş, şuanda devam etmiyor. Bu arıza elle silinebilir veya sistem bu arızayı zamanla liste ekranından kendiliğinden kaldırır.

Geçici Arıza: Bazen arıza, elektronik donanımdaki anlık bir temassızlık veya anlık bir durum sebebiyle yanar, arıza bir daha tekrar etmez, buna geçici arıza denir, bu arıza bilgisayarla (diyagnostik cihazıyla) silinmesi gerekir ve geri gelmez. Bazı modellerde ECU yazılımı sayesinde, bunun geçici bir arıza olduğu anlaşılır kendiliğinden söndürülür, bunun için ECU, motorun çalışmasını saat, devir sayısı, sefer-yolculuk sayısı bakımından takip eder; eğer tekrarlanmıyorsa arıza ışığını söndürür. Bazı araç modellerinde diyagnostik yazılımları daha arıza kaydını silerken bunun bir kalıcı arıza olduğunu belirtir ve silmeyi reddeder veya sildikten hemen sonra arızanın silinip silinmediğini test eder ve kalıcı arızaysa arızayı tekrar getirir.

Bazen anlık bir sorunu düzelttiğinizde arıza lambasını söndürürsünüz, örneğin; fren hidrolik sıvısı azaldı ikaz lambası yandı, tamamlarsınız söner veya depo kapağı tam kapanmadı ikaz lambası yandı, sıkarsınız bir süre sonra söner veya bir elektronik parçanın soketi çıktı, takarsınız bir süre sonra söner. Bazen motorun çalışmasında-performansında hiçbir değişiklik hissedilmez fakat motor arıza lambası (belki beraberinde bir kaç arıza lambası  daha), yanabilir; bazen elektronik sistemin çalışmasındaki anlık kesinti sebebiyle böyle durumlar olabilir: kontağı kapatıp motoru tekrar çalıştırmak (bunu birkaç kez denemek), bir süre yolculuğa devam etmek veya farklı zamanlarda bir kaç kez seyahat etmek, arıza lambasını söndürebilir, sistem sorunun geçici olduğundan emin olmak için böyle farklı çalışmaları içeren sınamalar yapar, baktı ki her şey normal, arıza ışığını söndürür, bu durumlar marka ve modele göre değişiklik gösterebilir.  .

Kalıcı Arıza: Bu arıza geçici olmayan ve halen devam eden (sürekli) bir arıza olduğu anlamına gelir, silinse bile geri gelir veya silinmesi reddedilir. Bunun anlamı şudur, arızayı tespit edip sorunu çözmeden bu arıza gitmeyecektir. Bu durumda önce arızalı donanıma tamir-değişim işlemi yapılır, daha sonra arıza hafızası tekrar silinir, normal olarak arıza hafızasının silinmesi beklenir, arıza tekrar gelmiyorsa sorun ortadan kalkmıştır fakat yine de mutlaka yol testine çıkılmalı veya motor arızanın tipine göre çeşitli durumlarda çalıştırılıp, arızanın geri gelmediğinden, arıza lambasının yanmadığından emin olunmalıdır.

Motor Arıza Lambasının Yanması

Motorda anormal bir durum veya arıza olması durumunda motor arıza lambası yanacaktır, motor arıza lambasını en sık yakan sensörler; genelde lambda sensörü veya vuruntu sensörüdür. Lambda sensörü daha çok yakıt-enjeksiyon ve hava-yakıt karışımı problemleri ve yanma verimi ile ilgili sorunlarda arıza lambasını yakar. Vuruntu sensörüyse daha çok ateşleme arızasıyla ilgilenir.

Motor Arıza Lambasının Yanıp Sönmesi

Sarı renkli motor şeklinde arıza lambası yanıp sönüyorsa, motorun çalışmasıyla ilgili ciddi bir problem var demektir, motor kontrol ünitesi (ecu) ışığı yakıp söndürürken, motoru arıza moduna geçirir. Arıza modu, motorun zarar görmemesi için ECU’nün kullandığı bir acil durum stratejisidir. Motorun çalışmasını düzeltmeye çalışır, bunu yaparken ateşleme avansını ve enjeksiyonu değiştirebilir, motor devrini sınırlar, motor gücünü sınırlandırır, gaz talebini ihmal edebilir. Bazen stop edip tekrar çalıştırmak bu moddan çıkmasını sağlayabilir. En kısa sürede servise gidilmesi gerekir.

Bilgisayarlı Diyagnostik (Arıza Tespit) Cihazı:  Her markanın kendisi için özel olarak yazılımını geliştirdiği, arıza kodlarının okunduğu, arıza kodunun yanında açıklamasının yer aldığı, arızaların olası sebeplerinin ve kontrol edilmesi gereken parçaların belirtildiği, hatta nasıl yapılacağını da içerebilen yönergelerin olduğu sistemdir. Araca kablosunun bağlantı ucu (OBD ucu) standarttır, soket yapısı her araçta aynıdır ama diğer her şey farklıdır. (Bkz: Diyagnostik Cihazları)

Motor Arıza Kodları – EOBD - Arıza Teşhisi ve Diyagnostik

Motor arızalarında OBD – EOBD, Diyagnostik, Hata kodu, DTC, MIL, arıza lambası, check engine gibi kavramların ne olduklarına bakalım.

OBD: On board diagnose; araç üstünde arıza teşhisi veya göstergeneden arıza teşhisi anlamına geliyor, bu ilk olarak ABD’de otomotiv üreticilerine şart koşuldu

E-OBD ise aynısının Avrupa versiyonu EOBD (Euro On-board Diagnose).

Sistemin mantığı; motorda bir arıza, anormal bir durum olursa ve bu egzoz emisyonlarını arttırırsa, sürücüyü uyarın ki, gitsin tamir ettirsin. Böylece motor arıza lambası kadranlarda yerini aldı.

Artık (OBD-2 veya EOBD ile) sadece motor-emisyon ilgisiyle değil, motor ve aracın tüm sistemleriyle ilgili bir arıza meydana geldiğinde, çeşitli ikaz ışıkları, yazılı mesaj uyarılarıyla sürücü bilgilendiriliyor. Böylece karmaşık sistemde hızlı ve net olarak teşhis yapılıp sorun giderilebiliyor.(Bkz: OBD ve EOBD)

DTC Nedir ?

Diagnostic Trouble Code'un kısaltılmış halidir, anlamı "arıza teşhis hata kodu" 'dur ve arıza tespit cihazıyla okunur. 
Örneğin P0420; katalitik konvertör arızasına işaret eden bir dtc kodudur, yani bir arıza kodudur. 
(Bkz: Tüm OBD Arıza Kodları) 

(Bakınız: Tüm Arızalar)
Devam eden konu: (Bkz: Dizel Motor Arızası ve Dizel Motor Arıza Lambası)
Ana konu:(Bkz:Diyagnostik Tekniği)