Egzoz
hattının tümünde emisyon azaltıcı sistemler şunlardır:
*Oksidasyon katalizörü + Dizel partikül filtresi (tek kutu içinde)
*SCR katalizörü + Adblue Enjektörü
SCR
Azot Oksit (NOx) İndirgeme Sisteminin Temel Parçaları Şunlardır:
*SCR kumanda kutusu (SCR ECU)
*Adblue deposu ve besleme hattı
*Adblue pompa modülü
*Adblue ısıtıcısı
Scr-Adblue Sisteminin Çalışma Prensibi
Katkı
maddesi (Adblue) kullanılır. Azot oksit katalizörü yoktur. SCR katalizörü
vardır. Sistem bakım gerektirir. SCR
sistemi 200 – 600 derece sıcaklıkta çalışır. SCR katalizöründe bulunan scr
katalizörü sıcaklık sensöründen gelen sinyale göre, ECU sistemi çalıştırır.
Adblue sıvısı adblue deposunda depolanır.
Depoda
bulunan elektrik pompa ile sıvı, 5 bar basınçla adblue enjektörüne gönderilir.
ECU kumandasındaki enjektör (adblue dozajlama valfi), adblue sıvısını egzoz borusunun
içerisine püskürtür.
Henüz scr
katalizörüne girmeden önce, sıcak egzoz gazında “hidroliz” reaksiyonu
gerçekleşir, adblue içindeki üre ve su, amonyak ve karbondioksite dönüşür. Bu
şekilde SCR katalizörüne giren amonyak burada depolanır. Egzoz gazıyla gelen
azot oksitler (NOx), SCR katalizörünün içinde amonyak ile reaksiyona girerek,
Azot (N2) ve Su buharına (H2O) dönüşür ve egzoz borusundan atmosfere atılır.
SCR sisteminin çalışması, azot oksit sensörleriyle kontrol edilir.
Redüksiyon katalizatörü, ortalama 200 ºC sıcaklıkta çalışır. Redüksiyon katalizatörü öncesi egzoz sıcaklığını, egzoz sıcaklık sensörü ECU’ye iletir. Düşük egzoz gazı sıcaklığı ve rölantide, AdBlue sıvısı enjeksiyonu kesilir.
Püskürtülen Üre, Amonyak’ a dönüşür.
Amonyak, Nitrik oksitlerle (azot oksitlerle) (NOx) tepkimeye girerek, Azot ve Suya dönüşür.
Sonuç olarak egzozda; Su, Azot, Karbondioksit ve Oksijen kalır, bu zehirsiz gazlar atmosfere salınır.
SCR sistemi şu şartlarda çalışmaz:
*Yeterli
adblue sıvısı olmadığında.
*Depodaki
adblue sıvısı yeterli sıcaklıkta olmadığında.
*Rölanti
devrinde.
*Düşük
egzoz gazı sıcaklığında (SCR katalizörünün sıcaklığının 200 derecenin altında
olması durumunda).
SCR SİSTEMİNDEKİ PARÇALAR VE GÖREVLERİ
AdBlue Enjektörü (Adblue dozaj valfi): Motor kontrol ünitesinin kumandasıyla, gerekli dozajlamayı yaparak sıvıyı püskürtür. (Bkz: Adblue Dozaj Valfi-Enjektörü)
Karıştırıcı: Püskürtülen kısımda borunun içinde kanatçıklı bir “karıştırıcı” plaka vardır, bu karıştırıcı sayesinde adblue sıvısı egzoz gazıyla karışır (ne kadar iyi karışırsa katalizörün verimi o kadar iyi olur).Püskürtülen sıvı için çarpma yüzeyi oluşturarak, sıvının hızla buharlaşmasını sağlar. Ayrıca kanatçıklarının şekliyle, sıvının eşit olarak daha iyi karışmasını sağlar.
SCR kumanda kutusu (SCR ECU): SCR sistemini, Motor
ECU’süyle beraber yönetir. SCR kumanda ünitesiyle, motor kontrol ünitesi
birbirine CAN BUS hattıyla bağlıdır. SCR ECU, Adblue enjektörünü (dozaj
valfini) ve adblue ısıtıcısını kumanda eder.
SCR
katalizörü: Azot
oksitleri indirgeyerek zararsız hale getirir. (Bkz: SCR Katalizörü)
Adblue
deposu: Adblue
sıvısının depolandığı kompozit-plastik kaptır.
Adblue Sıvısı: (Bkz: Adblue Sıvısı)
Besleme
hattı: Depo ile
enjektör arasındaki hattır.
Adblue
pompa modülü: Sıvıyı
depodan enjektöre yaklaşık 5 bar basınçla pompalar.
Adblue
ısıtıcısı: Adblue
sıvısı -11 derece donduğu için, SCR kumanda modülü tarafından devreye alınarak
ısıtılır.
Adblue
Deposu Seviye Sensörü: Depodaki
adblue seviyesini algılar ve SCR ECU’süne iletir.
Adblue
Sıcaklık Sensörü: Depoda bulunur, adblue sıvısının sıcaklığını algılar ve SCR
ECU’ye iletir. Sıcaklık -7 derecenin altına indiğinde, ısıtıcı devreye sokulur.
Adblue
Basınç Sensörü: Adblue
enjektörüne gönderilen sıvının basıncını algılayarak, SCR ECU’süne gönderir. Bu
veriye göre Adblue pompasının gücü düzenlenir.
SCR
Katalizörü Sıcaklık Sensörü: SCR
katalizörünün sıcaklığını algılayarak ECU’ye iletir. SCR katalizörü 200 ile 600
derece aralığında çalışabilir. Bu sıcaklık değeri sensör tarafından ECU’ye
iletilir, sadece sıcaklık yeterli seviyeye geldiği zaman adblue enjeksiyonu
yapılır.
Egzoz
Gazı Basınç Farkı Sensörü: Bu
sensör, dizel partikül filtresinin (DPF) giriş ve çıkışındaki egzoz gazı
basıncını ölçerek, basınç farkını ECU’ye iletir. Basınç farkı sayesinde, dizel partikül filtresinin kurum
partikülleriyle doluluk oranı hesaplanır.
Egzoz
Gazı (DPF) Sıcaklık Sensörü: Bu
sensör, dizel partikül filtresinin (DPF) bulunur ve partikül filtresindeki
sıcaklığı ECU’ye iletir. Bu sensör sayesinde, DPF’nin rejenerasyonu sırasındaki
sıcaklık bilgisi takip edilir ve DPF rejenerasyonu ECU tarafından yönetilir.
NOx Sensörü (Azot Oksit Sensörü): (Bkz: NOx Sensörü)
Ana konu (Bkz: Azot Oksit Azaltıcı Sistemler)
Yorumlar
Yorum Gönder