Sensör Arızası Nasıl Anlaşılır? Sensör Arızası Nedir?

Sensör Arızası Nedir? Sensör Nasıl Çalışır?

Motorlu araçların çalışması ve yönetilmesinde sensörler çok büyük işleve sahiptir. Bazı sensör arızalarında motor çalışmasını sürdürebilirken veya en azından aracı bir teknik servise götürebilecek kadar çalışmasına müsaade edilirken, bazı çok önemli sensör arızaları motorun çalışamaz hale gelmesine sebep olabilir (krank konum sensörü veya eksantrik mili konum sensörü gibi). Tüm sensör çeşitleri için Bölüm 1'e bakınız. Motorda kullanılan sensörlerin arızalarında, bir arıza durumunda motor kontrol ünitesi (ECU), sensörün gönderdiği veriler yerine, hafızasındaki yedek verileri referans alarak motorun acil durum modunda çalışmasına izin verir. Böyle bir durumda motor devri yaklaşık 2000 devire sabitlenir ve en azından teknik servise kadar aracın kullanılabilmesi sağlanır.

Sensör Arızası Nasıl Anlaşılır?

Araçta kullanılan sensörlerin arızalanması genellikle elektronik kontrol ünitesi tarafından algılanır (ECU).  Bir sensörün ölçüm aralığı ve gönderebileceği sinyalin maksimum ve minimum değerleri belirlidir, eğer sensör bu değerlerin dışında bir sinyal gönderirse, ecu bunu arıza olarak algılar ve gösterge panelinde arıza lambasını yakar. 

Bu durumun bir istisnası şudur, bir sensör algıladığı bir büyüklüğe göre normalde 200-1000 milivolt arası voltaj üretiyor olsun, gerçekte 300 milivolt üretmesi gereken bir durumda 500 milivolt üretiyorsa, bu durum bir arıza olarak algılanmaz ve motor bu yanlış sensör verisine göre ayarlanır ve yönetilir, bu ise düşük performans yüksek yakıt tüketimi gibi sonuçlar doğurur. Fakat gelişen teknolojiyle, artık otomobillerdeki bir sensörün verisi, başka sensörlerden gelen sinyallerle karşılaştırılıyor ve olmaması gereken bir sinyal algılandığında bunun bir arıza olduğu sonucuna varılabiliyor.

Örneğin gaz pedalı konum sensöründen veya gaz kelebeği konum sensöründen gelen sinyalle, fren müşüründen gelen sinyal karşılaştırılır, normalde bu ikisinin sinyalleri aynı anda üretilemez, bunun gibi mantıksal sınamalarla sensörlerin doğru çalışıp çalışmadıkları kontrol edilebilir.

Motorlu araçlarda kullanılan sensörlerde bir arıza meydana geldiğinde, arızanın belirtisi üç şekikle ortaya çıkar:

*Sensör yanlış değer gösterir. Bu değer sensörün gönderdiği sinyal değeri aralığında olabilir fakat gerçek olan doğru değeri vermiyordur. Örneğin hava kütle ölçer, emme manifolduna alınan havanın kütlesi oranında voltaj sinyali gönderir. Sinyal, hava geçişine göre 1 – 4,7 volt aralığında değişir. Çıkış sinyali bu aralıktadır fakat yanlış değerde sinyal üretiyordur, örneğin 4 volt olması gerekirken, 1,7 volt üretmesi gibi.

*Sensör, değişmeyen ve sürekli aynı değerde sabit sinyal üretiyordur. Şartlara göre tanımlı sınırlı aralığında değişmesi gereken sinyal, örneğin 1 – 4,7 volt arasında, sürekli olarak 2 volt olarak kalıyordur.
*Sensör, tanımlanmış aralığın dışındaki bir değerde sinyal üretiyordur. Örneğin 1-5 volt arası sinyal üretmesi gerekirken, 0,5 volt üretmesi gibi.

Bir sensörün arıza kontrolü, diyagnostik programıyla “aktüel değerler” menüsünden o anki ölçülen değerleri gözlenerek yapılabilir. Yine diyagnostik cihazıyla senörün voltaj sinyalleri “osiloskop” menüsüyle grafik olarak izlenebilir, olması gereken grafik verisiyle aradaki farktan arıza bulma ve tanılama işlemi hemen yapılabilir. (Bkz: Diyagnostik Tekniği)

Motorlu araçlarda sensörler arızalandığında, araç OBD sisteminde bir arıza kodu hafızaya kaydedilir, arızayı teşhis etmek ve çözmek  için Diyagnostik Tekniği Uygulanır. Okunan arıza kodlarına göre işlem yapılır. (Bkz: Tüm DTC Arıza Kodları)
Bunların dışında bir senörün arıza kontrolü avometreyle (mulitmetre) bağlantı uçlarından, voltaj ve direnç ölçümleri yapılarak gerçekleştirilebilir. Ölçülen değerler aracın atölye el kitabındaki teknik verilerle uyuşmalıdır. Aksi halde arızalıdır.

Sensörlerin besleme voltajı genellikle 5 volttur.

Bölüm 1 - 2 - 3