Alttan Eksantrikli Motor Nedir? Çeşitleri ve Yapısal Özellikleri

İçten yanmalı motorların ilk örneklerinde kullanılan supap sisteminde eksantrik mili silindir kapağında değil, motor bloğunda krank milinin yanında bulunuyordu. Krank milinin hareketi eksantrik miline direkt olarak kavraşan dişlileriyle veya bir zincirle aktarılır. Bu motor tipinin iyi yanı triger kayışı kullanılmasına gerek yoktur.

Altta çalışan eksantrik mili aynı zamanda klasik ateşlemede distribütöre hareket  verir, bunun için üzerinde özel bir helisel dişli bulunur. Bu tip motorlarda distribütörün diklemesine motor bloğuna takıldığı da açıkça görülebilir. Daha sonra üstten eksantrikli motor örneklerinde distribütör de silindir kapağına taşınmıştır.

Supaplar (külbütör kolları) ile eksantrik milindeki kamlar arasındaki mesafe uzak olduğundan, bu motor tiplerinde “itici çubuk” kullanılmıştır. İtici çubuk, eksantrik milinden aldığı itme hareketini külbütör koluna iletir. Daha sonraki nesillerde eksantrik milinin silindir kapağına konmasıyla, itici çubukların kullanımı ortadan kalkmıştır.

Eksantrik ve itici çubukların blokta olması sebebiyle, motor bloğu ve silindir kapağı daha geniş üretilmiştir. Silindir kapağı oldukça basit ve geniş yapılı bir kapaktır.  Yapısal olarak sağlam, maliyeti düşük ve yüksek motor devirleri çevirmeyen  motor tipleridir.

  

Çoğu alttan eksantrikli motorda, eksantrik mili, itici çubuklar ve külbütör kolu bağlantısı ve her iki emme ve egzoz supabı motorun aynı yanında olduğundan, emme ve egzoz manifoldları da motorun aynı yanına konulmuştur. Bu durum emme manifoldunun ve emilen havanın ısınmasına, volümetrik verimin azalmasına (motora daha az hava-oksijen alınmasına), motorun ve supapların aşırı ısınmasına ve vuruntulu motor çalışmasına sebep olmuştur. Doğal olarak emme manifoldları o yıllarda plastik değil alüminyum veya çelikten yapılmıştır.

Alttan eksantrikli motorlar 80’li - 90l'lı yıllara kadar tofaş motorlarında sıklıkla kullanılmıştır. Günümüzde iş makinaları motorlarında, traktör motorlarında kullanımı devam etmektedir.

 

Alttan eksantrikli i tipi supap sistemine sahip perkins dizel motoru:

Alttan eksantrikli motorlar zaman içerisinde tasarım olarak değişimler geçirmiştir, bu değişim supapların konumları ve pozisyonlarının değişimi şeklinde gerçekleşmiş ve buna göre motor tipinin ismine dönüşmüştür.

*Alttan Eksantrikli Motor Çeşitleri (Cam in Block)

- L Tipi Motorlar

- T Tipi Motorlar

- F Tipi Motorlar

- I Tipi Motorlar (OHV: Over Head Valve: Üstten Supaplı Motorlar) 

Ana konu (Bkz: Supap Sistemi)