İ tipi
supap tasarımında artık supaplar motor bloğundan silindir kapağına çıkmıştır,
tüm supaplar silindir kapağında bulunur, ayrıca supabın pozisyonu da ters
dönmüş, supap sapı yukarıda, supap başı (tablası) aşağıdadır (silindirin
içindedir). Fakat eksantrik mili halen aşağıda motor bloğunda bulunur. Hem emme
hem egzoz supabı silindir kapağında bulunurken, altta motor bloğunda bulunan
eksantrik milinden hareket alırlar, bunun için uzun supap iticileri kullanılır.
Silindir kapağındaki supaplar, külbütör mekanizmasıyla çalışır. Eksantrik motor
bloğunda, supaplar silindir kapağında, yanma odası ve pistonun görünümü “i”
harfi gibi olduğundan bu motor (supap) tipine “i” tipi denir. Aynı zamanda bu
motor-supap tipine OHV motor da denir, OHV: Over Head Valve; Üstten Supap anlamına
gelir.
Külbütör
kolu ile eksantrik mili arasındaki uzun mesafe için “itici çubuk” kullanılır.
İtici çubuk, eksantrik kamı ve supap iticisinden aldığı hareketi, külbütör
koluna iletir.
Supap
başının silindirin içine girmesi, yanma odasının daha küçük tasarlanabilmesine
imkan sağlamıştır, böylece motorların sıkıştırma oranları arttırılabilmiştir.
Eksantrik mili aşağıda olduğundan triger kayışı (zincir) kullanılmaz.
İ tipi OHV
motor ilk kez 1902 yılında David Dunbar Buick (Buick markasasının yaratıcısı)
tarafından geliştirilmiştir.
Eksantrik
milinin supaplardan uzak olması ve arada bir çok parça bulunması (itici çubuk
gibi) sebebiyle bu motorlar yüksek devirlere
çıkamazlar, bu da motor gücünü sınırlar. Atmosferik motorun hacmini
büyütmeden gücünü arttırmanın tek yolu devrini arttırmak olduğundan bu olumsuz
bir durumdur.
Silindir başına 2 supap, 4 silindirli bir motor için
8 supap (8V). Silindir başına 4 supap, 4 silindirli motor için 16 supap (16V) örnekleri bulunur.
OHV (i
tipi motor) 1970’lerden itibaren 2000’li
yıllara kadar yaygın olarak kullanılmıştır.
Örneğin
Ford Escort, Anadol, Toyota Corolla (E10-E20-E30-E70 Motor (1966-1979)) , 90’lı
yıllara kadar tofaş modellerinde kullanılmıştır.
İş
makinaları ve traktör motorlarında kullanımı devam etmektedir.
Örnek: OHV i Tipi Motor İncelemesi – Volkswagen AHT
Motor
Volkswagen
AHT Motor
1 litre
Sıralı 4
silindirli
Silindir
çapı: 72 mm
Piston
stroku: 61,2 mm
Sıkıştırma
oranı: 10:1
Güç: 50 HP
(5000 devirde)
Tork: 84
Nm (3250 devirde)
Yakıt
sistemi: Çok noktadan enjeksiyon (MPI)
Silindir
başına 2 supap, supaplar karşılıklı
supap düzeninde (crossflow) yerleştirilmiştir. Eksantrik mili motor bloğunda
yer alır ve çift makaralı zincir ile tahrik edilir. Eksantrik milinin
kamlarının üstünde hidrolik tapetler (iticiler) bulunur ve supap boşluğu otomatik
ayarlanır. Tapetlerin üzerinde itici çubuklar, külbütör kollarıyla bağlantıyı
sağlar.
Supaplar,
eksantrik milinin hareket verdiği itici çubuk ve külbütörler tarafından
çalıştırılır. Supap boşluğu, hidrolik supap iticisi (hidrolik tapet) tarafından
otomatik olarak alınır. Bununla birlikte külbütör ayar vidası (boşluk ayar
vidası) da bulunur, bu ayar vidası parçalar söküldüğünde temel konumlarına
ayarlamak için kullanılır.
Örnek: OHV i Tipi Motor İncelemesi – Perkins Dizel Motor
Perkins (massey ferguson) traktör motorunun yapısı ve çalışması:
- I Tipi Motorlar (OHV: Over Head Valve: Üstten Supaplı Motorlar)
Üst konu (Bkz: Alttan Eksantrikli Motorlar)
Ana konu (Bkz: Supap Sistemi)
Yorumlar
Yorum Gönder