Avrupa (Euro) Emisyon Standartları ve Emisyon Değerleri

İçten yanmalı motorlu araçların egzozları bazı zararlı-zehirli gazlar içermektedir. Bunların en önemlileri: Hidrokarbonlar (HC), Karbon dioksit (CO2), Azot oksitler (NOx), Karbon monoksit (CO), Kurup partikülleri (PM). Emisyonların düşürülmesi için, yakıt tüketimi düşürülmeli, araç bir bütün olarak düşük emisyon üretecek şekilde ele alınmalı, motorda daha düşük emisyon oluşumu için önleyici tedbirler alınmalı ve oluşan emisyonların egzoz hattında azaltılması için ilave donanımlar kullanılmalıdır. Yasa koyucular, otomobil üreticilerine daha düşük emisyonlar için baskı yapmakta ve yasal zorunluluklar getirmektedir.

Dünyada otomotiv endüstrisinde kabul görmüş iki temel emisyon standardı (normu) vardır: ABD emisyon normları ve Avrupa Emisyon Normları 

ABD Emisyon Standartları: Dünyada öncü olan ve ilk uygulanan egzoz emisyon normudur. Emisyon değerleri, gram/mil cinsinden verilir. Emisyonların ölçüm metotları farklıdır; azami hız, ortalama hız, sürüş periyotları gibi.

Avrupa Emisyon Standartları (Euro Normları): Avrupa emisyon normları, otomobil üreticileri için, ürettikleri yeni araçların ilk piyasaya çıktığında uyması gereken emisyon değerlerini belirlemektedir. Piyasadaki her araç, üretildiği yılda geçerli olan emisyon normu bakımından değerlendirilir, bu değerleri sağlaması gerekir. Yeni üretilen araçların, geçerli euro standartlarını sağlaması halinde avrupa ülkelerine ihracatına izin verilir, aksi halde ülkeye sokulmaz. Avrupa emisyon değerleri gram/km cinsinden verilir. Bugün avrupa ülkelerinde ve Türkiye’de referans alınan normlardır.

Euro emisyon normları motorların teknolojik özelliklerini tipini büyük ölçüde değiştirmiştir, öyle ki bazı motorlar söylenir Euro 5 motor, Euro 6 motor şeklinde ifade edilmektedir. Üreticiler, emisyon standartlarını karşılayabilmek amacıyla ar-ge faaliyetlerini arttırmışlardır; daha verimli motorlar geliştirilmiş, daha düşük yakıt tüketimi elde edilmiş, daha küçük hacimli motorlar (down sizing) yaygınlaşmış (1 litre, 1,2 litre) , emisyon düşürücü ilave egzoz sistemleri kullanıma alınmıştır. 

Emisyon değerleri tablosu, yıllara göre ve euro normlarına göre, binek benzinli otomobil ve dizel otomobil için ayrı ayrı düzenlenmiş şekilde aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu tablodan euro 3 euro 4 euro 5 euro 6 emisyon değerleri okunabilir. 

Euro 4 Motorlarda Bulunması Gereken Donanımlar:

*Enjeksiyonlu yakıt sistemi

*Üç yollu katalitik konvertör

*Lambda (oksijen) sensörleri (İki adet, biri katalizör öncesi, diğeri katalizör sonrası)

*EGR Sistemi

*Karter havalandırma sistemi (yağ buharı geri dönüşümü (blow by))

*EVAP Benzin buharı emisyon kontrol sistemi

Euro 5 motorlarda dizel partikül filtresi zorunludur. Euro 6 dizel motorlarda SCR sistemi bulunur. (Bkz: Zararlı Egzoz Emisyonları)

Benzinli binek araçların emisyon değerleri:

Dizel binek araçların emisyon değerleri:

EMİSYONLARI ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI

Emisyonların Henüz Oluşmadan Önlenmesi ve Yakıt Tüketimini Azaltmak

Aerodinamik gelişmeler: Saatte 100km/h hızla giden bir araçtaki hareket enerjisinin %70’i hava sürtünmesini aşmak için kullanılmaktadır. Bu sebeple aerodinamik geliştirmelerle aracın hava sürtünmesi azaltıldığında, yakıt tüketimi ve emisyon değerleri azalacaktır.

Daha hafif taşıtlar: Otomobiller  eski yıllarda daha hafifti, çünkü araçlarda çok fazla donanım bulunmuyordu. Bugün artan konfor ve güvenlik donanımları sebebiyle araçların ağırlıkları da artmıştır. Bu, yakıt tüketimini ve emisyonları arttıran bir etkendir. Üreticiler bu durumu değiştirmek için daha hafif ve dayanıklı malzemeler kullanarak araçları hafifletmeye çalışmaktadır. Örneğin şaside alüminyum kullanılması, motor bloğu ve kapağında alüminyum alaşım kullanılması vb.

Gelişmiş Motor Yönetimi: ECU kontrolünde çalışan yakıt enjeksiyon ve ateşleme sistemi, motorun en verimli ve en düşük emisyon üretecek şekilde çalışmasını sağlamaktadır. Daha hafif ve daha düşük sürtünmeye sahip hareketli motor parçaları motorun verimini arttırmaktadır. Motorun ısıl verimi iyileştirilmektedir. Kapalı devre yakıt sistemiyle, motorun çalışması sürekli denetlenip hava-yakıt  karışımı düzenlenmektedir. Yanma odası ve supap tasarımları, yakıt tüketimi açısından önemlidir. Değişken supap zamanlamasıyla, motorda dahili egr etkisi gerçekleşmekte ve NOx emisyonları azaltılmaktadır. Ayrıca harici EGR donanımıyla da NOx emisyonlarının oluşması azaltılmaktadır.

Yakıt Deposu Havalandırma Sistemi: Karbon kanister sistemi olarak da bilinen bu sistemle, benzin deposundaki benzin buharı doğaya salınmaz, kontrollü olarak motora gönderilerek yakılması sağlanır.

EGR Sistemi: Azot oksitlerin (NOx) oluşumunu azaltmak amacıyla, bir miktar egzoz gazı tekrar emme manifolduna gönderilir. Buradan temiz havayla birlikte silindirlere dolan bir miktar egzoz gazı, havadaki oksijen oranını azaltır ve yanmanın sıcaklığını ve basıncını düşürür, böylece azot oksit oluşumu azaltılmış olur.

Egzoz Hattında Emisyonların Düşürülmesi

Motorun çalışması sonucu, kaçınılmaz olarak oluşan zararlı egzoz emisyonların düşürülmesi için, egzoz hattında bazı sistemler kullanılır.

*Katalitik konvertör

*Oksidasyon katalizörü

*Dizel partikül filtresi

*SCR Sistemi 

Ana konu (Bkz: Egzoz Emisyon Sistemleri)