Karter Havalandırma Sistemi Nedir? PCV Valfi ve Hortumu

BÖLÜM-1 BÖLÜM-2

Karter Havalandırma Sistemi Nedir ?

Yağın sürekli hareket halinde olması ve yüksek sıcaklıklarda çalışması, yağ buharına sebep olur. Yağ buharının asit özelliği sebebiyle motora zararlıdır, bu asidik özellik motor parçalarını aşındırıcı etki gösterir.

Silindirlerde (yanma odasında) meydana gelen yanmadan dolayı basınçlı olarak bir miktar gaz ve hidrokarbon, pistondaki sızdırmazlık segmanlarından sızarak aşağıya, kartere kaçar, bu kaçak gazlar da motor yağının özelliğini bozar, çamurlaşmaya sebep olur. Bu kaçak gazlara “blow by emissions – Kaçak emisyonları” da denir.  Bu gaz sızıntısı özellikle sıkıştırma ve yanma (iş) zamanlarında meydana gelir.

Kartere sızan kaçak gazların büyük çoğunluğu (%80) yanmamış gazlardır, geriye kalanlarsa yanma sonucu oluşan su buharı, asit vb. gazlardır.

Kartere gelen kaçak gaz kaynaklarından bir diğeri de, turbo şarjdır. Bilindiği gibi turbo şarjın yağlanması motor yağıyla gerçekleşir. Turbonun içerisinde kompresör ve türbin kanatçıklarını taşıyan turbo mili vardır, bu milin turbo gövdesine yataklandırılmıştır ve bu mil yatağında yağ delikleri vardır. Tüm parçalar sızdırmaz yapılmış olsa da bir miktar egzoz gazı, turboyu dolaşan yağın içerisine kaçak yapar ve turboyu yağlayıp kartere dönen yağla beraber kartere sızar. (Bkz: Karter nedir?)

Araç ne kadar fazla kilometre yapmışsa, motor parçaları ne kadar fazla aşınmışsa, kartere o kadar fazla gaz kaçacak demektir. Bu da motor üflemesi denilen olayı meydana getirir.

Yağ buharı ve silindirlerden sızan bu gazların atmosfere salınması çevreye zararlıdır (eskiden atmosfere salınıyordu). Salınmaması, motor parçalarını aşındırdığından zarar verir, ayrıca karterde oluşacak yüksek basınç, contalardan yağ kaçağına sebep olur.

Karter Havalandırma Sisteminin Görevi Nedir?

Karter havalandırma sisteminin görevi, karterde oluşan motor yağı buharının ve sızan gazların, tekrar yanabilmesi için emme manifolduna gönderilmesini sağlamaktır. Bu sisteme, pozitif karter havalandırma sistemi (PCV: Positive Crankcase Ventilation), motor havalandırma sistemi gibi isimler de verilmektedir. Bu sistemle karterdeki kaçak gazlar yanmaya gönderilirken, kartere temiz hava alınması da sağlanır. Motorun içinde, karter ve supap kapağı arasında, bloktaki yağ kanalları vasıtasıyla gaz dolaşımı olmaktadır.

Karter havalandırma sistemi parçaları şunlardır:

*Pcv valfi (karter havalandırma valfi) (Bkz: PCV Valfi Arızası)

*Pcv karter hava tahliye hortumu (pcv valfinin bağlı olduğu hortum)

*Bir havalandırma hortumu (supap kapağına ve kartere hava girişi buradan olur)

*Bazı sistemlere ilave yağ-buhar ayrıştırıcı (kutu şeklinde)

Not: Motorlarda genelde iki hortum vardır;  havalandırma (çıkış hortumu) ve hava giriş hortumu

  

*Karter Havalandırma Hortumu Ne İşe Yarar ?

Pcv valfinin olduğu karter havalandırma tahliye hortumu, bu hortumdan karter gazları çıkar, bu hortumun bağlantıları kelepçeli ve sızdırmazdır. Hortumun bir ucu supap kapağındaki pcv valfine, diğer ucu gaz kelebeğini arkasına (kelebek sonrasına) bağlıdır.

*Karter Hava Alma (Nefes Alma) Hortumu Ne İşe Yarar?

 Diğeri hortum karterin hava alma hortumudur(breather hose), bu hortumdan kartere hava girer. Hortumun bir ucu supap kapağındaki boru uca, hortumun diğer ucuysa, gaz kelebeğinin önüne (kelebekten önce) bağlıdır. Bu hortumda valf yoktur.

(Toyota corolla 2002 karter havalandırma sistemi)

PCV  Valfi Nedir Ne İşe Yarar ? ( Karter havalandırma valfi)

Karterde oluşan yağ buharı ve gaz kaçakları, motor bloğundaki yağ kanallarından yukarıya, supapların olduğu yere gelirler. Supap kapağında (külbür kapağı), bu yağ buharı ve kaçak gazların emme manifolduna gönderilmesi için bir boru çıkış bulunur. PCV valfi (karter havalandırma valfi) genellikle bu boru çıkışın içinde veya havalandırma hortumunun üzerinde bulunur.

PCV karter havalandırma valfinin görevi, supap kapağındaki bu yağ buharı ve gaz kaçaklarını (blow by emisyonları), açılıp kapanarak, gaz kelebeği boğazına göndermektir. Böylece emilen havaya karışan bu gazlar, yanma odasında yakılırlar.  PCV valfi, supap kapağından emme manifolduna gönderilen gazları kontrol eder.

Uygulamada çeşitli tasarımlar bulunmaktadır:

Bazı araçlarda Pcv valfi bulunmayabilir, bu tip araçlarda karter havalandırması, sadece hat üzerindeki bir buhar-yağ ayrıştırıcısıyla sağlanır.

Bazı araçlarda hem pcv valfi  hem de  yağ ayrıştırıcı sistem (kutu) bulunabilmektedir.

Bazı araçlarda yağ ayrıştırıcı, külbütör kapağının içinde bulunur ve çıkışında pcv valfi vardır.

Bazı eski karbüratörlü motorlarda hortumun içerisinde basit bir tel sargıyla bu ayrıştırma işlemi gerçekleştirilir, böylece hava emiş kanalının aşırı yağlanması engellenir.

(Pcv valfi çeşitleri)

PCV  Valfi Nasıl Çalışır ?  (Karter havalandırma valfinin çalışması)

PCV karter havalandırma valfi mekanik bir yaylı valftir. Bir ucu supap kapağına (külbütör kapağına), diğer ucu emme manifoldu girişine bağlıdır. Bu iki uç arasındaki basınç farkı, valfin içindeki yayı hareket ettirir (çünkü akışkanlar yüksek basınçtan alçak basınca doğru hareket ederler) ve geçiş kanalındaki plancır-iğne deliği açar, kısar ya da kapatır.

Valfin çalışmasının kolay anlaşılması açısından 3 temel çalışma durumu anlatılabilir. 
1) Rölanti durumu/gaz pedalına basılmayan durum: Motor rölantide çalışırken, gaz kelebeği neredeyse kapalı olduğundan, emme manifoldunda vakum maksimumdur. Devir ve yük de düşük olduğundan, kartere gaz kaçağı da minimumdur, yani kaçak gaz (blow by) ve karter basıncı çok azdır. Bu durumda pcv karter havalandırma valfi çok az açık veya kapalı konumda olacaktır. Valfdeki yay ve plancır mekanizması buna uygun olarak tasarlanmıştır.

2) Orta yükte, normal sabit hızda sürüşte, pcv valfi orta açıklıkta olacaktır.

3)Motor devri yükseldiğinde, tam gaz yapıldığında, motorun yükü arttığında, emme manifoldu vakumu iyice azalır, kartere kaçak yapan gaz miktarı artar ve karter basıncı yükselir, bu durumda pcv valfine emme manifoldundan etki eden vakum da çok azdır, böylece valf tam açılarak kaçak gazların emme manifolduna geçmesini sağlar.

Motor stop edilince (çalışmıyorken) havalandırma valfi kapalı konumdadır, gaz geçişine izin vermez.

Pcv valfi, gaz geçişi kontrol edip ayarlarken, emme manifoldundan supap kapağına gaz geçişini (geri tepme-erken ateşleme durumunda) engellemiş de olur.

Turbo şarjlı motorlarda karter havalandırma sisteminde, basınç ayar valfi iki kademeli çalışır. Eğer emme manifoldunda vakum varsa , kaçak gazlar direkt emme manifolduna gönderilir. Eğer emme manifoldunda basınç oluşursa, yani devir yükselip turbo aşırı hava beslemesi yaparsa, emme manifoldunda vakum olmaz, tam tersine basınç olur, bu durumda kaçak gazlar basınç ayar valfi tarafından, turbonun temiz hava girişine gönderilir.

BÖLÜM-1 BÖLÜM-2