Ateşleme sisteminin görevi: benzinli motorlarda silindire alınan hava-yakıt karışımının, sıkıştırma zamanının sonuna doğru bujide kıvılcım oluşturarak tutuşturulmasını sağlamaktır. Bunun için 12 voltluk akü gerilimi, ateşleme bobininde 20-30 bin volta yükseltilerek, doğru zamanda bujilere gönderilir. Buji tırnaklarından atlayarak devresini tamamlayan yüksek gerilimli elektrik akımı kıvılcım (ark) oluşturur, böylece benzin-hava karışımı tutuşur ve yanma (patlama) başlar.
Benzinli motorlarda hava yakıt karışımı buji kıvılcımıyla ateşlenerek yakılır, bu sebeple benzinli motorlarda ateşleme sistemi vardır. Motorda ateşleme bir sıraya göre gerçekleşir. Ateşleme sırası motordan motora fark edebilir.
Genelleme yapmak gerekirse örneğin;
4 silindirli motorda 1-3-4-2 veya 1-2-4-3
6 silindirli motorda 1-5-3-6-2-4 veya 1-4-2-6-3-5
8 silindirli motorda 1-8-6-2-7-3-4-5 veya 1-8-4-3-6-5-7-2
Teknolojik gelişmelere paralel olarak ateşleme sisteminde ve kullanılan ateşleme bobinlerinde de gelişmeler meydana gelmiştir. Eskiden yeniye değişik tipteki ateşleme sistemi ve ateşleme bobinleri şöyledir:
*Platin Kumandalı Klasik Ateşleme Sistemi
*Manyetik Kumandalı (Transistörlü) Elektronik Ateşleme Sistemi
*Hall Etkili Klasik Ateşleme Sistemi Örnek: 98 honda civic ateşleme sistemi
B) Elektronik (İkiz) Ateşleme Sistemi
C) Direkt (Bağımsız) Ateşleme Sistemi
Benzinli motorlarda hava yakıt karışımı buji kıvılcımıyla ateşlenerek yakılır, bu sebeple benzinli motorlarda ateşleme sistemi vardır. Motorda ateşleme bir sıraya göre gerçekleşir. Ateşleme sırası motordan motora fark edebilir.
Genelleme yapmak gerekirse örneğin;
4 silindirli motorda 1-3-4-2 veya 1-2-4-3
6 silindirli motorda 1-5-3-6-2-4 veya 1-4-2-6-3-5
8 silindirli motorda 1-8-6-2-7-3-4-5 veya 1-8-4-3-6-5-7-2
Teknolojik gelişmelere paralel olarak ateşleme sisteminde ve kullanılan ateşleme bobinlerinde de gelişmeler meydana gelmiştir. Eskiden yeniye değişik tipteki ateşleme sistemi ve ateşleme bobinleri şöyledir:
Ateşleme sistemi çeşitleri:
A) Klasik Ateşleme Sistemi*Platin Kumandalı Klasik Ateşleme Sistemi
*Manyetik Kumandalı (Transistörlü) Elektronik Ateşleme Sistemi
*Hall Etkili Klasik Ateşleme Sistemi Örnek: 98 honda civic ateşleme sistemi
B) Elektronik (İkiz) Ateşleme Sistemi
C) Direkt (Bağımsız) Ateşleme Sistemi
Ayrıca (Bkz:Çift Bujili Motorlar (Çift Ateşlemeli Motorlar))
Ateşleme Bobini Çeşitleri:
Distribütörlü Metal kutulu Eski Tip Endüksiyon Bobini
Distribütörlü Platinsiz Manyetik Uyartımlı Tip Ateşleme Bobini
İkiz Ateşlemeli veya Kutu Tip Ateşleme Bobini
Sıralı Tip Tek Parça Endüksiyon Bobini
Ateşleme Sırası Nasıl Bulunur?
Ateşleme sırası 4 silindirli motorlarda çok yaygın olarak 1-3-4-2 şeklindedir. Bazı motorlarda bu sıra değişebilir emin olmak gerekir. Bazı motorların silindir kapaklarında ateşleme sırası yazar. Bazı motorların ateşleme modüllerinde ve buji kablolarında 1'den 4'e kadar numaralar yazar, bu kablolar ve bağlandıkları silindirlerdeki bujiler takip edilebilir. Eğer sırasını bilmediğiniz bir ateşleme sistemini sökecekseniz, kalemle kabloları etiketleyin veya fotoğraf çekin.
Hiç bir yerde motorun ateşleme sırası yazmıyor, kataloğu bulamadınız, bu durumda motorun ateşleme sırasını tespit etmenin kesin yöntemi şudur: Külbütör kapağını (motor üst kapağını sökün), supapları görmeniz gerekir, motoru (ateşlemesiz) kısa marşlarla ya da bir şekilde alet kullanarak (krank kasnağı anahtarı gibi) döndürürken, birinci silindirin supaplarını izleyin, birinci silindirin egzoz supabının açılıp kapanmasını izleyin, birinci silindirin egzoz supabı açılıp kapandığına göre, bundan sonraki ilk açılacak olan ilk egzoz supabı, 2. ateşlemenin olduğu silindire ait olacaktır, bu şekilde supapları takip ederek motorun ateşleme sırasını tespit edebilirsiniz.
Hiç bir yerde motorun ateşleme sırası yazmıyor, kataloğu bulamadınız, bu durumda motorun ateşleme sırasını tespit etmenin kesin yöntemi şudur: Külbütör kapağını (motor üst kapağını sökün), supapları görmeniz gerekir, motoru (ateşlemesiz) kısa marşlarla ya da bir şekilde alet kullanarak (krank kasnağı anahtarı gibi) döndürürken, birinci silindirin supaplarını izleyin, birinci silindirin egzoz supabının açılıp kapanmasını izleyin, birinci silindirin egzoz supabı açılıp kapandığına göre, bundan sonraki ilk açılacak olan ilk egzoz supabı, 2. ateşlemenin olduğu silindire ait olacaktır, bu şekilde supapları takip ederek motorun ateşleme sırasını tespit edebilirsiniz.
Distribütörlü Metal Kutulu Eski Tip Endüksiyon Bobini
En eski tip ateşleme bobini bu tipdir,
endüksiyon bobini de denir. Yaklaşık 100 yıl öncesinden beri, 1980-90’lara
kadar kullanılmıştır. Bu tip ateşleme bobini, klasik distribütörlü ateşleme
sistemi bulunan eski benzinli araçlarda kullanılmaktadır. Ateşleme bobininde
yüksek voltajın (20 bin volt) oluşması için, distribütördeki platin takımı
kullanılırken, oluşan yüksek gerilimin bujilere dağıtılması da distribütördeki
tevzi makarasıyla sağlanır. Kayıplar oldukça fazladır.
Distribütörlü Platinsiz Manyetik Uyartımlı Tip Ateşleme
Bobini
Metal kutulu
endüksiyon bobininden sonra geliştirilen ateşleme bobini türüdür. 1990’larda
kullanılmıştır. İçerisinde bir primer ve bir sekonder devre bulunur. Ateşleme
için yüksek voltaj çıkışı bir tanedir. Ateşleme gerilimi distribütörle
sağlanır. Bu tip ateşleme bobininin kullanıldığı sistemlerde, primer akımı
transistörle elektronik olarak kesilir. Uyartım sinyali ise, krank mili konum
sensöründen elde edilmektedir. Yani, voltajın dağıtımı gene eski tip
distribütörle (tevzi makarasıyla) yapılırken, yüksek gerilimin oluşması için
primer akımını kesen platin takımı kaldırılmış, bu, elektronik (manyetik)
olarak transistörle (ve sinyal jeneretörüyle) sağlanmıştır. Devamı için (Bkz: Manyetik Kumandalı (Transistörlü) Elektronik Ateşleme Sistemi )
İkiz Ateşlemeli Çift Kıvılcımlı veya Tek Kıvılcımlı Kutu Tip Ateşleme Bobini
1990’lardan
sonra kullanılmaya başlanmıştır. Ateşleme bobini plastik kutu şeklindedir ve 4
adet (silindir sayısı kadar) yüksek gerilim çıkış ucu bulunur. Bu sistemde
distribütör tamamen ortadan kaldırılmış ve sistem tamamen elektronik olarak
çalıştırılmaktadır. Ateşleme sistemini elektronik kontrol ünitesi yönetir.
*Eğer ikiz (kardeş) ateşlemeli tip ateşleme sistemi kullanılıyorsa, içerisinde iki adet primer iki adet sekonder sargı bulunur. İki buji aynı anda kıvılcım üretir fakat silindirlerden sadece biri sıkıştırma sonundayken, diğer egzoz zamanındadır. Örneğin 1-4. ve 2-3. Silindirlerde aynı anda ateşleme olur. Buna çift kıvılcımlı ateşleme de denir.
*Eğer her bir
silindirdeki buji için ayrı ayrı sırasıyla ateşleme söz konusuysa, buna tek
kıvılcımlı ateşleme denir. Bu durumda ateşleme bobinin kutusunda her buji için
ayrı ayrı primer ve sekonder devreler bulunacaktır (4’er tane). Bu tip ateşleme
bobinleri günümüzde de kullanılmaya devam etmektedir.
Yüksek
gerilim buji kabloları kullanılmaya devam edilmiştir.
Sıralı Tip Tek Parça Endüksiyon
Bobini
90’lar ve 2000’li yıllarda kullanılmıştır. Motor silindir
kapağında uzun boru gibi tek parça şeklindeki ateşleme bobinine, buji
bağlantıları sabitlenmiştir ve tek parçalı yapıdadır. Ateşleme bobini,
bujilerin tepesine aynı anda geçmiş durumdadır. Her buji için ayrı ayrı
ateşleme bobinleri bu tek parça uzun kütük yapı içerisinde bulunur. Yüksek
gerilim buji kabloları ortadan kaldırılmıştır. Daha kompakt bir yapı
sağlanmıştır.
Kalem Tip Soketli Buji Üstü Ateşleme Bobini (Bağımsız Direkt Elektronik Ateşleme Sistemi)
Günümüzde üretilen
benzinli araçlarda kullanılan en son sistem olan, direkt (bağımsız) elektronik
ateşleme sisteminde bu tip ateşleme bobinleri kullanılır.
Detaylı bilgi için:
Bağımsız Kalem Tip Ateşleme Bobini...
Ateşleme bobinleri
her bujinin üstüne ayrı ayrı takılır ve bağımsız olarak çalışır. Ateşleme
performansı en yüksek olan ve kayıpların en az olduğu ateşleme bobini türü
budur. Verim yüksektir, arıza olduğunda sadece bozuk olan bobin değiştirilir,
böylece tamir masrafı da azaltılmıştır.
Tabiki farkediyor gecen pazar aniden ekranda eksoz emisyon kontoledin yazisi cikti tabiki normalgiden ve fitesleri attirdığim rahat hareket eden araç birden titremeye başladi motardon takirti sesleri gelmeye basladi birden korktum tabiki sora biraz arastirdim hiz yapin ekzos filan diyolar alakasi bile yok motor diyolar oda degil hiz yapamiyorsun 2 3 fiteste araba gaz verince takirtilar gelmeye basladi biraz hiz yaptim araba ilk an hizlanmadi 70 de kaldi sonra biraz sıkiştirdim araba zorla 100 oldu demekki geçici problem var cok çabuk gaz bitirmeye basladi ve artik ustaya pazartesi goturdum bobin yanmis dedi 1 tane degistirdik duzeldi ama sirayla bozulacagini soyledi tabiki fark ediyor suan araba uçuşa gecti teklemiyo diğerlerinide değistirecem araba fark ediyo enfazla sana 400 tlye patlar bende 4 tane ayri ayri kalem bobinvar tanesi 75 80 ustalik 25 50 alsa 350 osun kendinde degistirirsin okolay
YanıtlaSilKatalizatoru sokturun , katalizatorsuz yokus cikin bir deneyin , tikali katalizatorun en belirgin ozelligi aeaba yuke bindimi ve yokuslarda bayilmasi , herzaman ariza isigi yakmayabilir.
YanıtlaSil
YanıtlaSilUstacıgım benim sorum öğrenci ler için 1.piston üst
Ölü noktada olduğunda
Sbapların hangi konumda
Olduğunu anlatırmısınız
Saygılarımla
Öncelikle bakınız: İçten Yanmalı Motorun Çalışma Prensibi
Silve
Supap Sistemi
Bir çevrimde piston 2 kez üst ölü noktaya çıkar:
İlkinde sıkıştırma zamanının sonunda (sentededir). Bakınız: SENTE
İkincisinde egzoz zamanının sonunda (bindirmededir). Bakınız: BİNDİRME
hocam iyi günler
YanıtlaSilbiliyorsunuz karbratörlü araçlarda ecu olmadığı için araca bir devir kesici bulunmuyor fakat farklı marka araçların kesicili tevzi makaraları var bu makaraları uydurup kullananlarda var fakat bu işlem normal şartlarda yani kesiciye sokmadan kullanılırsa bir zararı varmıdır yada bu tevzi makaralarının bir çok farklı varyasyonları var 4500-5400-6200-7000 diye gidiyor kendi aracımdaki tevzi makarasına en uygununu (eğer bir değeri varsa) nasıl öğrenirim?