Supap
bindirmesi, piston üst ölü noktaya yaklaşırken hem emme supabının hem de egzoz
supabının açık olduğu çok kısa süreli, anlık bir supap konumudur. Egzoz
zamanının sonuna doğru, piston üst ölü noktaya çıkarken, egzoz supabının henüz
kapanmadan emme supabının açıldığı kısa süreli ana supap bindirmesi denir. Kısaca
hem emme hem egzoz supabının açık kaldığı duruma supap bindirmesi denir. Piston, yanmış olan egzoz gazlarını yukarı
doğru çıkarken egzoz supabından dışarı atar, bu sırada egzoz supabı açıktır.
Piston üst ölü noktaya yaklaştığında ve henüz egzoz supabı açıkken, emme supabı
da açılır, işte bu an supap bindirmesidir.
Emme supabının, daha egzoz supabı
kapanmadan açılmasının sebebi, emme zamanı süresini uzatmak içindir. Çünkü
yüksek devirde temiz hava emmek için süre çok az, işte bu süreyi uzatmak için
emme supabı piston daha üst ölü noktaya ulaşmadan ve egzoz supabı kapanmadan
açılır. Emme supabının bu şekilde erken açılması, supaba avans verilerek
yapılır. Düşük devirlerde supap bindirmesine gerek yoktur fakat devir
arttığında yani güç talebi de arttığında, supap bindirmesine ihtiyaç vardır ve
supap bindirme süresinin de artması gerekir. İşte supap bindirme süresinin ayarlanmasını
sağlayan sistem, değişken supap zamanlama sistemidir.
Supap
bindirme süresi sabit zamanlı motorlarda üretim aşamasında belirlenir ve daha
sonra değiştirilemez. Supap zamanlaması büyük olduğunda yüksek motor
devirlerinde daha iyi performans verirken, düşük motor devirlerinde performans
azalır ve motorun rölanti devrinde düzensiz çalışma görülür.
Günlük
hayatta kullanılan binek otomobillerin sabit supap zamanlamalı motorları, iyi
bir orta devir performansı verecek şekilde optimize edilmiştir, böylece en çok
kullanılan orta devir aralığında sürücünün güç ve ekonomi beklentileri
karşılanır.
Sabit
supap zamanlamalı spor otomobillerin motorlarındaysa, supap zamanlaması yüksek
motor devirlerinde maksimum güç verecek şekilde ayarlanmıştır.Örneğin rally
motorlarında sabit supap zamanlaması kullanılır ve supap bindirmesi süresi,
yüksek motor devirlerinde maksimum güç ve tork verecek şekilde ayarlanmıştır,
bu sebeple rally araçları rölantide çalışırken düzensizdir ve egzozdan patırtı
şeklinde ses gelir.
Günümüz
modern motorlarında, değişken supap zamanlaması bulunur (VVT-i, VTC, VANOS
gibi), değişken supap zamanlaması sistemiyle birlikte supapların açılıp kapanma
zamanlamaları ve supap bindirme süreleri, motor devri ve yüküne bağlı olarak
hassas şekilde ayarlanarak her yük ve hız şartından en uygun supap bindirme
süresi miktarı elde edilebilmektedir.
Supap
bindirmesi sırasında erken (avanslı) açılan emme supabı sayesinde, bir miktar
egzoz gazı, emme manifolduna kaçar, ve emme süresince tekrar yanma odasına
çekilir, böylece bir miktar egzoz gazı tekrar yakılmış olur. İşte bu tekrar
yakılan bir miktar egzoz gazı (yanmamış hidrokarbonlar -HC), egzozdan atılan
zararlı egzoz emisyon miktarını azaltıcı etki gösterir. Ayrıca yanma
sıcaklığını da düşürerek NOx emisyonlarını azalmasını sağlar, buna EGR etkisi
denir.
(Bkz: Sente)
Devam eden konu (Bkz: Değişken Supap Zamanlaması)
Ana konu (Bkz: Supap Sistemi)
Yorumlar
Yorum Gönder