Benzin Enjektörü Arızası Nasıl Anlaşılır? Arıza Belirtileri Sebepleri Kontrolleri Çözümü

Bu bölümde çok noktadan enjeksiyon sistemine (MPI) ait benzin enjektörünün arızası anlatılacaktır. Benzin enjektörü, elektromanyetik bir valftir, içerisinde bobin (sargı), enjektör iğnesi, geri getirme yayı gibi temel parçalar vardır. Enjektör arızası mekanik veya elektronik sebeplerden kaynaklanabilir. Arıza belirtilerine ve diyagnostik tekniği adımlarından sonra yapılan değerlendirmeye göre şüpheli parça enjektör ve/veya şüpheli sistemin enjeksiyon sistemi olduğu belirlendikten sonra, çeşitli elektriksel ve mekanik kontroller yapılır. Tamir veya parça değişimiyle sorun giderilir. Öncelikle (Bkz: Benzin Enjektörü)

Benzin enjektörlerinin pozitif elektrik beslemesi, enjeksiyon sistemi röle tarafından ecu kontrolünde yapılır, enjektörlerin çalışmasını sağlayan tetikleme sinyaliyse, ecu tarafından negatif (eksi hat) üzerinden gerçekleştirilir. 

ENJEKTÖR ARIZA BELİRTİLERİ (BENZİN ENJEKTÖR ARIZASI NASIL ANLAŞILIR?)

*Enjektör arızasında motorda (ilgili silindirde) tekleme meydana gelir.

*Motor vuruntulu çalışır.

*Motor gücünün düşmesi, yakıt tüketiminin artması, hızlanmada kesiklik, dalgalı rölanti, motor yüke bindiğinde titreme-güçte kesiklik.

*Enjektörün elektriksel arızaları ECU-OBD sistemi tarafından teşhis edilebilir, bu durumda enjektör arızasıyla ilgili arıza kodları OBD sistemine kaydedilir ve motor arıza lambası yanar.

*Enjektörün mekanik arızaları, ECU-OBD sistemi tarafından algılanamaz, örneğin enjektörün kirlenmesi, tıkanması, enjektör iğnesinin sıkışıp kalması, açık kalması, kapalı kalması vb. Bu durumda enjektör arızası sebebiyle motorda meydana gelen yanma bozulacağı için (zengin karışım veya fakir karışım), bu anormal durum başka sensörlerdeki anormal sinyallerle veya motorun vuruntulu çalışması veya tekleme yapması şeklinde kendini belli eder. Örneği oksijen sensörü sinyallerinde anormallik görülür, bunu belirten arıza kodları kaydedilir. Motor teklemesi görülür ve ilgili arıza kodları hafızaya kaydedilir. Yakıt sistemi arızasıyla ilgili arıza kodları hafızaya kaydedilir. Hava yakıt oranı (AFR) ile ilgili, zengin karışım veya fakir karışım arızaları oluşur ve ilgili obd arıza kodları sisteme kaydedilir.

*Enjektör damlatma sızdırma yapıyorsa, egzozdan beyaz duman atar.

 

ENJEKTÖR ARIZASININ SEBEPLERİ

*Enjektör ile ECU arasındaki tesisatta ve sokette; temassızlık, korozyon, kopukluk, kısa devre, şasiye kaçak olması.

*Enjektör içindeki bobinde (sargıda) kısa devre olması; bu durumda direnci ölçüldüğünde standart değerden düşük çıkacaktır. Sargısı kısa devre yapan enjektör daha yüksek akım (amper) çeker.

*Enjektör sargılarında kopukluk olması; bu durumda direnç ölçümünde sonsuz değer (hiçbir değer okunmaz). 

*Enjektörün kirlenmiş, tıkanmıştır, açılmıyor yani püskürtme yapmıyordur.

*Enjektör kirlenmiştir, iğnesi tam kapanmıyordur ve damlatma-sızdırma yapıyordur.

*Enjektör kirlenmiştir, iğnesi zor çalışıyordur, yüksek akım çekiyordur.

*Enjektörün iğne ve yay gibi mekanik parçaları zarar görmüştür, çalışıyor ama sızdırma-damlatma yapıyordur.

ENJEKTÖR ARIZASININ ÇÖZÜMÜ – ENJEKTÖRÜN ELEKTRİKSEL VE MEKANİK KONTROLLERİ

*Araç bilgisayarlı diyagnostik cihazına bağlanır ve Diyagnostik Tekniği Adımları uygulanır. İlgili tüm arıza kodları tespit edilir ve bu arıza kodlarına göre ilerleme yapılır.

*Çalışmayan enjektör tespit edilmesi için motor rölantide çalıştırılır. Sırasıyla benzin enjektörlerinin elektrik soketleri çıkarılır ve motorun tepkisi izlenir. Soket çıkarıldığında rölanti bozulmalıdır. Rölanti bozulmuyorsa, soketi çıkarılan o enjektör veya enjektör tesisatı arızalıdır. 

*Enjektörün çalışma sesinin dinlenmesi. Marş yapılırken veya motor rölantide çalışıyorken, bir steteskop (dinleme aleti) ile ilgili enjektörün çalışması dinlenir. Bu sırada diğer enjektörlerin çalışma sesi, duyulup, arızalı enjektörün çalıştığı hükmüne varılmamasına, yani seslerin karışmamasına dikkat edilmelidir. Enjektör çalışırken (tık tık veya çıt çıt) şeklinde ses çıkarır. Diğerlerinde bu ses geliyor fakat şüphelenen enjektörde gelmiyorsa; bu enjektörün kablo tesisatı arızalıdır veya enjektörün kendisi arızalıdır. Dinleme aleti yoksa, bir tornavidayla da dinleme yapılabilir; tornavidanın ucu enjektöre tutulur, sapı ise kulağa tutulur ve enjektörün çalışma sesi dinlenir (dikkatli olunmalıdır). Dinleme yapılamıyorsa, motor çalışırken enjektöre parmak değdirilir ve çalışma titreşimi hissedilmeye çalışılır, çalışan enjektörde hafif bir titreşim hissedilir.

ENJEKTÖR VE TESİSATTA YAPILAN ELEKTRİKSEL KONTROLLER

*Kontak kapalı, enjektör soketi çıkarılmış. Multimetreyle tesisat tarafındaki iki pinli dişi soketten gerilim ölçümü yapılır, sıfır volt okunmalıdır. Gerilim okunuyorsa kısa devre var demektir.

*Kontak açık, motor çalışmıyor, enjektör soketi çıkartılmış. Multimetreyle tesisat tarafındaki iki pinli dişi soketten, pozitif (+) uçlu pin ile akünün eksi kutbu (veya şasisi) arasında gerilim ölçümü yapılır. Akü gerilimine yakın bir voltaj değeri okunmalıdır. Gerilim yoksa, kabloda kopukluk veya enjeksiyon rölesinde (tüm enjektörlerde durum aynıysa) arıza var demektir.

* Kontak açık, motor çalışıyor, enjektör soketi çıkartılmış. Multimetreyle tesisat tarafındaki iki pinli dişi soketten, pozitif (+) uçlu pin ile yine soketteki negatif pin arasında gerilim ölçümü yapılır. Akü gerilimine yakın bir voltaj değeri okunmalıdır. Gerilim yoksa, kabloda kopukluk veya enjeksiyon rölesinde (tüm enjektörlerde durum aynıysa) arıza var demektir.

*DİRENÇ ÖLÇME: Kontak kapalı, enjektör soketi çıkarılmış. Enjektörün direnci ölçülür. Multimetre direnç (ohm) ölçüm konumuna alınır. Ölçüm uçları enjektörün iki adet elektrik bağlantı ucuna (pinine) tutulur. O enjektöre ait referans (standart) direnç değeri okunmalıdır. Örneğin 13- 16 ohm gibi. Standart değerden düşük direnç okunması, enjektör sargılarının yandığı anlamına gelir.

Yüksek direnç değeri temassızlık anlamına gelir. Hiç değer göstermiyorsa (sonsuz direnç gösteriyorsa) sargıları kopmuş demektir. Katalog direnç değeri bilinmiyorsa, sağlam olduğuna emin olunan aynı enjektörün direnci ölçülerek bu değer referans alınabilir.

*Enjektörün tesisat tarafındaki dişi soketindeki eksi (şasi) hattında kopukluk olup olmadığına bakılır. Kontak kapalı, soket çıkarılmış halde. Soketteki eksi pin ile şasi arasında kopukluk kontrolü (direnç ölçümü) yapılır. Kopukluk olmamalıdır.

*ECU tarafındaki soket ile enjektör tarafındaki soket uçlarından eksi hatta kopukluk, kısa devre olup olmadığı kontrol edilir.

ENJEKTÖR TEST CİHAZIYLA ENJEKTÖRLERİN KONTROL-MUAYENE EDİLMESİ

 Enjektörler motordan sökülür ve bir enjektör test cihazına bağlanarak çalıştırılır;

-Elektriksel test yapılır, çektikleri akım (amper) ölçülür. Örneğin 0,8 amper gibi. Tüm enjektörler aynı amperde akım çekmelidir. Bir enjektörün çektiği akım çalıştıkça artıyorsa, o enjektörün bobini yanmış demektir. Veya daha baştan yüksek akım çekiyorsa, yine o enjektör bobini yanmış demektir.

-Enjektörün püskürtme testi (debi) tesit yapılır. Enjektörler ölçülü bir kaba püskürtme yaparlar, her enjektör eşit miktarda püskürtmeli. Az püskürten enjektör tıkanmış olabilir, temizlenmelidir. Çok fazla püskürten enjektörde, kirlilik sebebiyle iğnenin tam kapanmaması söz konusuysa, temizlik işlemiyle sorun giderilebilir, mekanik arıza varsa, değiştirilmesi gerekir.

-Enjektörlerde damlatma-sızıntı kontrolü yapılır, 1 dakika boyunca yakıt basıncı gönderilir ve enjektör memesinden yakıt damlayıp damlamadığı beyaz bir kağıtla test edilir. Damlatma-sızdırma yapan enjektör sebebiyle motor beyaz duman atar, silindir-piston-buji-supaplarda karbon-kurum birikimi görülür.

*Enjektör yakıt  hattından sökülerek motordan ayrılır. 12 volt gerilim verilerek çalışıp çalışmadığı dinlenebilir.

Yakıt (Benzin) Basıncının Düşme Sebepleri

*Yakıt (benzin) filtresi tıkanmıştır, değiştirilir.

*Yakıt galerisinin (rail borusunun) üzerinde “basınç regülatörü” varsa, bu bozulmuştur, değiştirilir.

*Yakıt pompası arızalıdır, değiştirilir.

*Benzin enjektörleri damlatma yapıyordur.

*Motor stop edildikten sonra yakıt basıncı aniden düşüyorsa, depodaki elektrikli yakıt pompasında bulunan çek valf açık kalmış demektir. Valf veya pompa komple değiştirilir.

Yakıt (Benzin) Basıncının Yükselme  Sebepleri

*Yakıt galerisinin (rail borusunun) üzerinde “basınç regülatörü” varsa, bu bozulmuştur, değiştirilir. Regulatör sıkışıp kalmış olabilir ve açılmıyordur. Regülatör emme manifoldu vakumuyla çalışır, buna bağlı vakum hortumu delinmiş kopmuş olabilir, bu durumda diyaframlı regülatör çalışmaz. Hortum kontrol edilir, gerekirse değiştirilir.

*Basınç regülatöründen yakıt deposuna giden yakıt borusu tıkanmış olabilir, temizlenir veya değiştirilir. 

 ENJEKTÖRÜN SÖKÜLMESİ-TAKILMASI (MONTAJI)

Benzin enjektöründe dikkat edilmesi gereken noktalar:

*Benzin enjektörü düşürülmemeli, mekanik darbe almamalıdır.

*Benzin enjektörünün içine yağ veya su girmemelidir.

*Enjektör takılırken, O-ringi bir miktar ince yağ veya benzin ile yağlanmalıdır. (Motor yağı, şanzıman yağı, fren yağı kullanılmaz)

*Enjektör, benzin galerisine (yakıt galerisi-rail) takılırken, sağa-sola döndürülerek yerine oturtulmalıdır, bu sırada O-ring’e zarar verilmemeli, pürüzsüzce yerine takılmalıdır. Takarken sıkışıyor veya dönmüyorsa, söküp kontrol edip tekrar takılmalıdır.

*Daha önce kullanılmış O-ringler asla tekrar kullanılmaz, söküldüğünde yeni O-ringler takılmalıdır.

  

İlgili OBD arıza kodları:

P0200 Enjektör Devresi Arızası

P0201 Enjektör Devresi Arızası Silindir 1

P0202 Enjektör Devresi Arızası Silindir 2

P0203 Enjektör Devresi Arızası Silindir 3

P0204 Enjektör Devresi Arızası Silindir 4

Üst konu (Bkz: Benzin Enjektörü)

BÖLÜM 1 -  2