Gerilim (Volt) Nedir?
Bir elektrik
devresinin iki ucu arasındaki elektron sayısı farkına gerilim denir. Birimi
Volt’tur ve “V” harfiyle kısaltılır. Sembolü ise “U” harfidir. Direnci 1 ohm
olan ve içerisinden 1 amper akım geçen iletkenin uçları arasındaki gerilime 1
volt denir. Binek otomobil ve hafif ticari araçlarda şebeke gerilimi 12
Volt’tur. Kamyon ve otobüslerdeyse gerilim 24 Volt’tur.
Akü elektrik
enerjisini kimyasal olarak depo eder ve aküye bir alıcı bağlandığında,
depolanan bu kimyasal enerji elektrik enerjisine dönüşerek elektrik devresinin
beslemesini gerçekleştirir.
Akü içerisinde bulunan elektrolit sıvı ile artı ve eksi plakalar arasındaki kimyasal reaksiyon sonucunda, Artı ve eksi plakalar arasında elektron miktarı oluşur. Aküde eksi (-) kutup ve plakalarda elektron fazlalığı, artı (+) kutup ve plakalarda elektron eksikliği vardır. Bu elektron miktarı farkı iki kutup arasında bir potansiyel fark meydana getirir. Buna gerilim denir. Farklı miktarda elektron sayısına sahip uçlar bir iletkenle birbirine bağlandığında; elektronlar her zaman, fazla olukları uçtan, eksik oldukları uca doğru akmaya çalışırlar, elektronların bu akışına, elektrik akımı denir.
Normalde akü içerisindeki plakalar ve akü üstündeki kutup başları arasında bir iletkenlik yoktur, bu sebeple elektronlar hareket edip elektrik akışı sağlayamazlar. Elektrik akışının gerçekleşebilmesi için, akünün artı (+) ve eksi (-) kutup başlarına bir elektrik devresi (elektrik alıcısı) bağlanması gerekir. Örneğin bir lamba bağlandığında, elektronlar eksi kutuptan artı kutba doğru akar, bu sırada lambanın içerisindeki telden (flaman) geçerek, lambanın yanmasını sağlarlar ve artı kutba ulaşarak devreyi tamamlarlar, bu sürekli bir döngü olarak devam eder. Ta ki akü tamamen bitene kadar, akü bittiğinde artık artı (+) ve eksi (-) kutupları arasında elektron sayısı farkı kalmamıştır, yani potansiyel fark sıfırdır, yani artık elektron sayıları eşittir; bu sebeple artık negatif kutuptan pozitif kutba elektron akışı gerçekleşmez, lamba yanmaz, voltmetre ile ölçüldüğünde sıfır “0” değeri ölçülür.
Akü içerisinde bulunan elektrolit sıvı ile artı ve eksi plakalar arasındaki kimyasal reaksiyon sonucunda, Artı ve eksi plakalar arasında elektron miktarı oluşur. Aküde eksi (-) kutup ve plakalarda elektron fazlalığı, artı (+) kutup ve plakalarda elektron eksikliği vardır. Bu elektron miktarı farkı iki kutup arasında bir potansiyel fark meydana getirir. Buna gerilim denir. Farklı miktarda elektron sayısına sahip uçlar bir iletkenle birbirine bağlandığında; elektronlar her zaman, fazla olukları uçtan, eksik oldukları uca doğru akmaya çalışırlar, elektronların bu akışına, elektrik akımı denir.
Normalde akü içerisindeki plakalar ve akü üstündeki kutup başları arasında bir iletkenlik yoktur, bu sebeple elektronlar hareket edip elektrik akışı sağlayamazlar. Elektrik akışının gerçekleşebilmesi için, akünün artı (+) ve eksi (-) kutup başlarına bir elektrik devresi (elektrik alıcısı) bağlanması gerekir. Örneğin bir lamba bağlandığında, elektronlar eksi kutuptan artı kutba doğru akar, bu sırada lambanın içerisindeki telden (flaman) geçerek, lambanın yanmasını sağlarlar ve artı kutba ulaşarak devreyi tamamlarlar, bu sürekli bir döngü olarak devam eder. Ta ki akü tamamen bitene kadar, akü bittiğinde artık artı (+) ve eksi (-) kutupları arasında elektron sayısı farkı kalmamıştır, yani potansiyel fark sıfırdır, yani artık elektron sayıları eşittir; bu sebeple artık negatif kutuptan pozitif kutba elektron akışı gerçekleşmez, lamba yanmaz, voltmetre ile ölçüldüğünde sıfır “0” değeri ölçülür.
Bir elektrik
üretecinin (akü) kutuplarına bir alıcı bağlanmadığında, bu üretecin gerilimine
elektromotor kuvveti (emk) denir. Üretece bir devre ile alıcılar bağlandığında,
üretecin uçları arasında bir gerilim düşmesi meydana gelir. Bu anda yapılan
ölçüm sonucu okunan değere “çalışma gerilimi” denir.
Gerilim (Volt) Nasıl Ölçülür? (Voltaj Ölçümü)
Gerilim; voltmetre
kullanılarak veya multimetre (avometre) gerilim kademesi seçilerek ve devreye
paralel bağlanarak ölçülür. Otomotivde kullanılan elektrik akımı genellikle doğru
(DC) akımdır, bu sebeple ölçüm türü seçilirken doğru akım (DC) seçilmelidir,
genelde V—şeklinde gösterilir. Ölçüm değeri seçilirken, ölçülecek gerilimin en
yakın üst değeri seçilmelidir; örneğin 12V gibi bir voltaj ölçülecekse, komütatör
(ayarlama butonu) döndürülerek 20V değeri seçilebilir. Bağlantı soketlerinden
siyah (eksi) kablo COM yuvasına, kırmızı (artı) kablo ise V yazan yuvaya
takılmış olmalıdır. Devamı: (Bkz: Multimetre ile Gerilim Ölçmek)
1 Volt = 1000
milivolt (mV)
1000 Volt = 1
kilovolt
Devam eden konu (Bkz: Voltaj Düşmesi (Gerilim Düşümü)
(Bkz: Akım Şiddeti-Amper)
Ana konu: (Bkz: Temel Elektrik)
Yorumlar
Yorum Gönder