Motorlar farklı sıcaklıklarda çalışırlar, ilk çalıştırmadan itibaren (soğuk çalıştırma) motor sürekli ısınır ve ideal çalışma sıcaklığına erişinceye kadar bu devam eder. Öte yandan yakıtın yakıldığı silindirler ve buna bağlı çalışan supap sistemi de sürekli yüksek sıcaklıklara maruz kalırlar. Metaller ısındıkça uzar ve genleşir. Bu uzama, makine elemanının üretiminde hesaba katılır ve gerekli çalışma boşlukları önceden bırakılır.
Isıl
genleşmeden sonra bile supap siteminin düzgün çalışabilmesi için, kam ile supap iticisi (supap fincanı-tapet) arasında bırakılan mesafeye supap boşluğu denir.
Supap ayarında bu boşluk ayarlanır ve boşluk miktarı 0,2 – 0,5 mm arasında
değişir (katalog değeri referans alınır).
Supap
boşluğu, eksantrik milindeki kam çıkıntısının olmadığı kısım ile supap iticisi
arasındaki boşluktur (Direkt supap tahriki sisteminde). Supap boşluğu motor sıcakken artar, motor soğukken azalır. Örneğin: Motor sıcakken: 0,25 mm Motor soğukken: 0,20 mm
Külbütörlü
supap sisteminde supap boşluğu, külbütör koluyla (manivela piyano ile) supap
sapı arasındaki boşluktur.
Külbütör
kolunda bulunan ayar vidası döndürülerek supap boşluğu ayarlanır. Bu tipteki
bazı motorlarda ayar vidası yerine boşluk ayar şimi de bulunabilir, bu durumda
şim değiştirilerek boşluk ayarı yapılır.
Supap
boşluğu; egzoz supaplarında, emme supaplarına göre daha fazladır, çünkü egzoz
supaplarında ısınma ve ısıl genleşme daha fazla gerçekleşir.
Motora ve
kullanılan malzemeye supap boşluğu iki şekilde değişebilir: Supap boşluğu motor
ısındıkça artar veya supap boşluğu motor ısındıkça azalır.
Fazla
supap boşluğu verildiğinde motorda supap vurma sesi (supap vuruntusu)oluşur,
supap zamanlaması bozulur, performans düşer, yakıt tüketimi artar.
Supap
boşluğu az (yetersiz) verildiğindeyse supaplar tam olarak kapanamaz, supap
tablası supap yuvasına (baga) tam olarak oturmaz, motor kompresyon kaçırır.
Motor performansı azalır, tüketim artar.
Supap
boşluğu az (yetersiz) verildiğinde, motor ısındığında supap genleşir ve boyu
uzar, bu durumda henüz daha kam tarafından itilmeden kendiliğinden açık
pozisyonda kalır, supaplar tam olarak kapanamaz ve motor kompresyon kaçırır.
Motor performansı azalır, tüketim artar.
Devam eden konu (Bkz: Supap Ayarının Yapılışı)
Üst konu (Bkz: Supaplar)
Yorumlar
Yorum Gönder