Supaplar,
eksantrik milinden aldıkları hareketle açılıp kapanarak, emme zamanında
silindirlere hava-hava/yakıt karışımının alınmasını ve egzoz zamanında atık
gazlarına atılmasını sağlayan parçalardır. Supaplar mekanik olarak çalışan, gaz akışını açıp kapatan valflerdir (ventil). Krank mili bir triger kayışı veya
zaman zinciriyle dönüş hareketini eksantrik miline iletir. Eksantrik milinin
dişlisi, krank mili dişlisinin iki katı büyüklüktedir ve krank milinin 2 tur
dönmesiyle ( bir çevrim 720 derece), eksantrik mili 1 tur (360 derece) döner. Böylece
motorun çalışmasında 4 zaman oluşur. Supaplar, külbütör mekanizmasıyla veya
eksantrik milinin kamı tarafından direkt olarak itilerek açılır. Supapların
kapanmasını supap yayları sağlar. Sıkıştırma ve iş zamanında hem emme hem egzoz
supabı kapalı haldedir ve silindirdeki sızdırmazlığı sağlarlar.
Motorun daha iyi hava alabilmesi için, emme supapları egzoz supaplarında daha büyüktür. Supaplar yüksek sıcaklık ve basınca dayanabilmeleri için dayanıklı malzemeden üretilir.
Supaplar,
içten yanmalı motorlarda en zorlu konumda ve en zorlu şartlarda çalışan
parçalardır. Sürekli çok yüksek sıcaklıklara, basınca ve darbe şeklinde mekanik
etkilere maruz kalarak çalışırlar. Tüm bu olumsuz şartlarda bile, eğilmeden,
kırılmadan, erimeden, çatlamadan görevlerini yerine getirmeleri gerekir, bu
sebeple dayanıklı ve sağlam malzemeden üretilirler. Emme ve egzoz supapları
çelik alaşımlarından üretilirler, bununla beraber emme ve egzoz supaplarının
malzemelerinde bazı küçük farklılıklar vardır.
Egzoz
Supabı malzemesi: En
çok ısınan ve zorlanan supaplar egzoz supaplarıdır, bu sebeple bir erime veya
eğilme meydana geldiğinde bu genellikle egzoz supaplarında görülür. Yüksek
oranda krom, nikel, silikon alaşımından veya stellit alaşımından üretilir.
(Stellit: Yüksek sertliğe ve dayanıma sahip, krom, kobalt ve tungsten alaşımı)
Emme supabı malzemesi: Krom, nikel ve çelik alaşımından üretilirler. Egzoz supaplarına göre daha az ısındıklarından stellit kullanılmasına gerek yoktur.
SUPAP PARÇALARI VE KISIMLARI NELERDİR
Supap
Tablası (Başı)
Silindir
içerisinde çalışan, açılıp hava akışını sağlayan ve kapandığında sızdırmazlığı
sağlayan, direkt olarak yanma odasına bakan dairsel kısma supap tablası (supap
başı) denir. Yüksek sıcaklık, basınç ve mekanik darbelere maruz kalan bu kısım
dayanıklı ve yeterli et kalınlığında olmalıdır. Tabla et kalınlığı taşlama sonrası 0,8mm’den daha az
olamaz.
Supap
Tırnakları ve Tırnak Yuvası
Supap
sapına geçen supap yayının yerinde kalması için, supap yayının üstüne yay
tablası geçirilir. Yay tablasının supap sapına montajı supap tırnaklarıyla
sağlanır. Supap tırnakları, supap çektirmesi kullanılarak supap tırnak yuvasına
takılır veya çıkarılır.
Supap
Oturma Yüzeyi
Supap
kapandığında, supap oturma yüzeyine sızdırmaz şekilde oturan, supap başının
konik yüzeyine supap oturma yüzeyi denir. Supap oturma yüzeyinin açısı 45o
derecedir (44,5o - 45,5o
) . Bazı sistemlerde bu açı 30o de olabilir.
Supap
Boynu (Boyun)
Supap
tablası ile supap sapının birleştiği kısıma boyun denir, bu kısım eğilme ve
kırılmaya dayanıklı olması için dolgulu ve kavisli şekildedir.
Supap
Yuvası (Supap Bagası)
(Bkz: Supap Yuvası-Baga)
Supap
Kılavuzu (Supap Gaydı (Guide)):
(Bkz: Supap Kılavuzu-Gaydı)
Supap Keçesi (Supap Lastiği)
Supap ile (supap sapı ile), supap
kılavuzu yüzeyleri motor yağı ile yağlanır, böylece aşınma engellenmiş olur.
Motor yağı silindir kapağından gelir. Supap kılavuzu ve supap sapını yağlayan
fazla motor yağının, silindirlerin içine sızmaması için, supap kılavuzlarının
üst kısmında yağ keçesi bulunur.
Supap yağ
keçesi zamanla sertleşebilir, yırtılabilir ve sızdırmazlık görevini yerine
getiremez hale gelebilir. Bu durumda da silindir içerisine motor yağının
sızması meydana gelir ve yukarıda sayılan olumsuz durumlar gözlenir.
Supap Yayı
Yorumlar
Yorum Gönder