Otomatik Şanzıman Yağı Nedir Ne Zaman Değişir - ATF Şanzıman Yağının Özellikleri Görevi
Otomatik şanzıman yağı (atf); tork konvertöründe; kuvvet aktarımının yapılmasında, kumanda elemanlarının çalışması için elektrohidrolik ünitede, mekanik şanzıman parçalarının yağlanması ve soğutulmasında kullanılan, özel bir yağdır.
Otomatik şanzıman değişiminde mutlaka üreticinin önerdiği özelliklerdeki
(katalogda yazan) yağ kullanılmalıdır.
Otomatik Şanzıman Yağının (ATF),
tork konvertöründe kuvvet aktarımı yapar, vites kumanda elemanlarını
çalıştırır ve vites değişimini sağlar, şanzıman parçalarını yağlar ve soğutur.
Otomatik
şanzıman yağı ne zaman değiştirilir?
Otomatik
şanzıman yağı (atf) genellikle uzun süre ve kilometreler kullanılmaktadır,
fakat bu durum marka ve modele göre değişir. Kesinlikle modelin servis kataloğunda
belirtilen periyotlarda değişimleri yapılmalıdır. Bunun için araç el kitabına
(pdf dosyasına) bakılması veya yetkili servise sorulması gerekir. Üreticinin
belirttiği aralıklarda ve belirtilen miktarda (litre), orijinal yağ
kullanılmalıdır.
Örneğin
otomatik cvt şanzımanlı bir corolla modelinde, ilk değişim için 80 bin km, daha
sonra ise 40 bin km’de bir otomatik şanzıman yağının değiştirilmesini
önermiştir.
Otomatik Şanzıman yağlarını karakteristik özellikleri şöyle sıralanabilir:
Ø ATF (Automatic Transmission Fluid) ismiyle anılır.
Ø Vişneçürüğü rengindedir. (Bazıları sarı renkli olabilir),
Ø Kötü kokuludur.
Ø İçerisinde kükürt ve asit barındırmaz.
Ø Sentetiktir.
Ø Yüksek ısıya ve yüksek basınca dayanıklıdır.
Ø Akışkandır.
Otomatik
Şanzıman Yağının (ATF) Görevleri:
*Kuvvet
aktarımı: Tork konvertöründe motor torkunu pompadan türbine aktarır.
*Isının
atılması: Tork konvertöründe daha çok ısı oluşur. ATF yağı bu ısıyı yağ soğutucusuna taşır.
*Yağlama: ATF yağı tüm hareketli parçaları
yağlar. Özellikle milleri ve planet dişli setindeki dişlileri.
*Aşıntıların
taşınması: Otomatik
şanzımandaki kavrama/balata setlerinde oluşan balata aşıntılarını filtresine
taşır. Metal aşıntılarıysa, karterdeki mıknatısa taşınır.
*Hassas
sürtünme katsayılarının oluşturulması: Kavrama/fren mekanimasındaki balatalı diskler için hassas
sürtünme katsayıları oluşturur.
*Vites değişimlerinin
yapılması: Kavrama/fren mekanizmalarındaki piston bölmelerinde basınçlı olarak çalışarak, vites
değişimlerinin gerçekleşmesini sağlar.
Otomatik
Şanzıman Yağından (ATF) Beklenen Özellikler:
*Sabit
sürtünme katsayısı
*İyi yağlama
özellikleri
*Isıl
dayanıklılık
*Sıcaklık
davranımı (sıcaklık değişiminde viskozite ve ısıyla genleşmenin değişmesi)
Otomatik
Şanzıman Yağının (ATF) Çalışması
Planet dişli setlerinden çıkan otomatik şanzıman yağı, gövdeden geçerek,
elektrohidrolik ünite üzerinden yağ karterine akar.
Otomatik şanzımandaki dişliler dönerken, yağ, dönen parçalar tarafından
dışa doğru (şanzıman gövdesine) savrulur, buradaki kanallardan yağ karterine
akar.
Şanzımana üreticinin belirttiği özelliklerde ve miktarda yağ konulur.
Karterin üst kısmında, aşırı yağ dolumu durumunda kapanacak şekilde yapılmış
bir şamandıra bulunur. Şanzımana fazla yağ konulduğunda, şamandıra kapanır,
fazla yağın şanzımanın dişli grubuna geçmesini engeller, böylece dönen
parçaların yağın içine dalması ve yağın köpüklenmesi engellenmiş olur. Dişli
grubunda yağ köpürürse, bu köpükler hava tahliyesiyle dışarı atılır. (Dikkat:
Yağ köpüğü kolayca tutuşabilir.)
Otomatik
Şanzıman Yağ Seviyesi
Otomatik şanzımanda yağ seviyesi kontrol edilirken, motor çalışıyor
olmalıdır, bu sırada tork konvertörü ve hidrolik elemanlar yağ ile doludur, bu
sırada karterde kalan yağın seviyesine bakılır.
Yağ seviye kontrolünde yağın sıcaklığı belirli bir sıcaklıkta olmalıdır.
Yağ, sıcaklıkla genleştiğinden bu sıcaklık önemlidir, katalog değerine bakılır.
Karterde kalan yağın miktarı sıcaklıktan
çok etkilenir. Karterdeki yağın miktarı; hangi vites kumanda elemanına hangi
basınçla yağ gönderildiğine ve tork konvertöründeki yağın basıncı ve
sıcaklığına bağlı olarak değişir. Tork konvertörü yağın büyük bir bölümünü
içerir, ama bir genleşme hacmi sunmaz, yani sıcaklıkla genleşme ancak
karterdeki hacim sayesinde karterde oluşur, bu sebeple sıcaklık çok önemlidir.
Yağ seviyesinin kontrolü için bazı şanzımanlarda yağ seviye çubuğu vardır. Bazılarında gösterge tüpü vardır.
Yorumlar
Yorum Gönder