Motorda Termostat Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır? Termostat Çeşitleri Nelerdir?

Motorda Termostat Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır? Termostat Çeşitleri Nelerdir?

Termostat, devir daim pompasının yakınında, devir daim pompasıyla tek bir modül halinde veya motor bloğuna gömülü olarak (eski tip metal termostatlar), veya ayrı bir parça (distribütör modülü) olarak ana su hattı üzerinde, pompa yakınında (genelde plastik gövdeli) bulunur. Devir daim pompasının girişinde veya çıkışında bulunabilir. Modül şeklinde su akışını yönlendiren distribütör kutularda, 1 veya 2 tane termostat bulunabilir. Bazı termostatların üzerinde motor soğutma suyu sıcaklık sensörü (hararet müşürü) de bulunabilir. Termostatlar konum olarak genellikle motorun arka kısmında (volan tarafında) bulunur.

Termostat, motor soğukken kapalı konumdadır, motor ısındığında açılır. İçten yanmalı motorun normal çalışma sıcaklığı 80 – 90 derece civarındadır (katalog değeri esas alınır), motor soğutma sistemi, motorun sıcaklığını bu değerde tutar. Motor soğutma sıvısının en kısa sürede ideal çalışma sıcaklığına ulaşması ve bu sıcaklığı aşmaması istenir. Bu aşamada en önemli işlevlerden birini termostat gerçekleştirir.

Soğuk Çalışma: Motor soğutma sıvısı radyatöre gönderilmez, termostat kapalıdır, by pass kanalı açıktır. Soğutma sistemi, motor soğukken termostatı kapalı tutarak soğutma sıvısının motor içerisinde devir daim etmesini sağlar, böylece motor kısa sürede ısınır, motor ideal çalışma sıcaklığına daha çabuk erişir, motorda verim artar, emisyonlar azalır, aşınmalar azalır.

Sıcak Çalışma: Motor soğutma sıvısı radyatöre gönderilir, termostat açıktır, by pass kanalı kapalıdır. Motor sıcaklığı belirli bir değerin (örneğin 80 ^oC’nin) üzerine çıktığında ise termostat açılarak, motor soğutma sıvının radyatöre geçişine izin verilir ve burada soğutularak tekrar motora gönderilir. Sıcaklık artışı devam eder ve belirli bir dereceyi aşarsa bu durumda radyatör fanı çalışmaya başlayarak devreye girer ve soğutmayı hızlandırır.

 

Termostat motorun hararet yapmasını engellerken, motorun soğumasını da engeller. Özellikle soğuk havalarda yüksüz sürüşlerde motorun soğumasını engellemek için kapanır ve soğutma suyunun sıcaklığını muhafaza eder. Sıcaklık arttığındaysa açılarak radyatör tarafından motor suyunun soğutulmasını sağlar.

Termostat Çeşitleri

Araçlarda çok çeşitli termostatlar kullanılmaktadır. Genelde yaygın olarak kullanılan mekanik termostatlardan sonra, son dönemde elektronik termostatlar da kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle 2000’li yıllara kadar basit metal termo vaks termostatlar kullanılmıştır, bunlar oldukça dayanıklıdırlar. 2000’li yıllardan sonra yeni nesil plastik kutulu elektronik termostatlar yaygınlaşmaya başlamıştır, bunlarda daha sık arıza görülür.

Plastik kutulu termostatlarda, soğutma suyu birden çok hatta bölünmüş olabilir ve kademeli olarak hatlar açılıp kapanabilir. Plastik kutulu termostatların bazı tipleri elektroniktir. Elektronik termostatlarla, ecu kumandasında soğutma suyunun akışı kontrol edilebilir. Soğutma suyunun akışı bir çok kademeli olarak gerçekleşebilir. Ayrıca soğutma sistemi birkaç alt devreye ayrılabilir ve yönetilebilir.

Termostat Çeşitleri:

*Termo Vaks Termostat (Klasik Mekanik Kumandalı Soğutma Sistemi) (bu bölümde anlatılan)

*Elektronik Kontrollü Termo Vaks Termostat (Elektronik Kumandalı Soğutma Sistemi)

 

 

 

Termo Vaks Termostat (Klasik Mekanik Kumandalı Soğutma Sistemi)

Klasik termostatlar iki çeşittir. By pass valfli termostat ve by pass valfsiz termostat. By pass valfli termostatlar daha iyi bir soğutma sağlar, motorun sabit sıcaklıkta çalıştırılması mümkün olur.

Termostat Çalışma Prensibi

Termostatın içindeki silindirik yapıda, hacmi sıcaklığa bağlı olarak değişen  vaks maddesi bulunur. Bu hacim değişimi, termostattaki silindirin ileri-geri hareket etmesine neden olur, bu hareket ile valf açılıp kapanarak suyun akışını kontrol eder. Klasik termostatın çalışması bu şekildedir.

Devamı (Bkz: Termostat Arızası)

Ana konu (Bkz: Soğutma Sistemi)