Piston Pimi Kaçıklığı Nedir? (Piston Pim Offset)

Piston Pimi Kaçıklığı (Piston Pim Offset)

Piston piminin tam orta noktasından geçen eksenin, yani piston pimi ekseninin; pistonun tam ortasından geçen piston ekseninden bir miktar sağa veya sola kaydırılmasına, piston pimi kaçıklığı denir. Piston pimi kaçıklığı, piston piminin, pistonun merkezinden ne kadar uzakta olduğunu belirtir. Piston pimi ekseni, piston eksenine göre bir miktar kaçıktır. Piston vuruntusunu ve sürtünmeyi azaltmak için, piston pimi merkezi, büyük yaslanma yüzeyi tarafına doğru bir miktar (0,3-0,8mm) kaçık üretilir (pozitif kaçıklık). Yani pistona yandan dikkatle bakıldığında, pim yuvası pistonun tam ortasında değildir, merkezden bir miktar kaçıktır (offset). Pistonlar söküldüğünde mutlaka doğru yönde (pozisyonda) geri takılmalıdır, aksi halde piston kaçıklığından dolayı yanlış pozisyonda takılan piston, vuruntuya-gürültüye ve aşırı sürtünmeye sebep olur.
(Not: Bu konuyu anlamak için önce mutlaka Pistonun Yapısal Özellikleri okunmalıdır)

Piston pimi kaçıklığı, büyük yaslanma yüzeyi tarafına doğru verilirse buna pozitif kaçıklık denir, yani piston pimi büyük yaslanma yüzeyine daha yakındır. Küçük yaslanma yüzeyi tarafına verilirse negatif kaçıklık denir.

(Piston Pimi Kaçıklığı YOKSA)

Piston Pimi Kaçıklığı Verilmezse Ne Olur?

(Yukarıdaki görsele bakınız) Piston pimi kaçıklığı olmayan motor düzeninde, piston üst ölü noktaya (ÜÖN) ulaştığında, krank mili dönüş ekseni, biyel kolu ekseni ve piston pimi ekseni, ip gibi tek bir çizgide, tek bir eksende buluşur. Krank mili saat yönünde dönüyor olsun. Bu düzende, piston ÜÖN’ye çıkarken, piston küçük yaslanma yüzeyine dayanır. Piston ÜÖN’ye ulaştığında, pistonu küçük dayanma yüzeyine ittiren kuvvet azalır, krank dönmeye devam eder, piston ÜÖN’den aşağı doğru harekete başladığında, pistonun hareket yönü değişir (aşağı), bu anda pistona etki eden basınç çok fazla olduğundan (iş zamanı), piston silindir içerisindeki tam karşı yöndeki büyük yanma yüzeyine daha büyük kuvvetle dayanır-sürtünür. Pistonun dayanma yüzeyleri arasındaki bu ani hareketine piston vuruntusu denir.

(Piston Pimi Kaçıklığı VARSA)

Piston Pimi Kaçıklığının Verilmesi ve Faydaları

(Yukarıdaki görsele bakınız) Piston pimi kaçıklığının yaptığı şey, pistonun iki dayanma yüzeyi arasında yaptığı hareketi, öne almak (erkene almaktır).

1.Durum: Piston ÜÖN’ye çıkarken küçük dayanma yüzeyine yaslanır.

2. Durum: Dönüş devam eder, daha sonra piston ÜÖN’ye çok çok yaklaşır ama henüz ulaşmamıştır, tam bu sırada, biyel kolu ve krank mili tam dik konumdadır, yani piston ÜÖN’ye ulaşmadan önce, biyel dik konuma ulaşır. Bu anda, biyel kolu dik konumdadır, biyel kolunun üstteki küçük gözü ve alttaki büyük gözü ve silindirin tam orasından geçen çizgi birbirine paraleldir, fakat aynı hizada (üst üste) değildir. Olan şudur: piston ÜÖN’ye ulaşmadan önce, yatay olarak tam orta pozisyona geçer, yani ne büyük yaslanma yüzeyine ne de küçük yaslanma yüzeyine itilir, tam orta noktada boştadır. Bu; piston pimi kaçıklığı sayesinde olur. Piston henüz ÜÖN’ye ulaşmadan önce, büyük dayanma yüzeyinden ayrılmıştır, tam bu anda piston üzerine etkiyen basınç halen daha düşüktür, çünkü iş zamanı henüz başlamamıştır.

3.Durum: Piston ve krank mili üst ölü noktadadır, fakat biyel kolu artık dik konuma değildir. Piston, küçük dayanma yüzeyinden, büyük dayanma yüzeyine geçiş yapmıştır, bu geçişi yaparken de pistonun kafasına etkiyen büyük bir basınç yoktur, çünkü henüz yanma başlamamıştır. Geçişin bu şekilde düşük basınç altında gerçekleşmesi, piston vuruntusunu, sürtünmeyi ve gürültüyü azaltır.
(Bkz: Pistonun Parçaları ve Yapısal Özellikleri)

Bölüm: 1 - 2 - 3