Piston Nedir? Ne İşe Yarar? Piston Görevi Nedir?

Piston Nedir? Ne İşe Yarar? Piston Görevi Nedir?

Bölüm: 1 - 2 - 3 

Motor pistonları, yanma sonucu oluşan basıncı krank miline ileterek dönüş hareketinin meydana gelmesini sağlar. Pistonlar, motorda gücün oluşmasını sağlayan ilk ve en önemli parçadır. Yanma odasında meydana gelen patlama sonucu oluşan yüksek sıcaklık ve basınç piston kafasına etki eder. Piston kafasına etki eden basınç, piston sayesinde itme kuvvetine dönüştürülür. Bu itme kuvveti, piston pimi (perno) ve biyel kolu (piston kolu) ile krank miline iletilir. İtme hareketi (düzgün-doğrusal hareket), krank-biyel mekanizmasıyla dairesel (dönüş) harekete dönüştürülerek aktarma organlarına ve tekerleklere iletilir.
Böylece pistonda başlayan hareket, tekerleklere kadar iletilmiş olur, tekerleklerin dönerek yeri itmeye çalışmasıyla da, aracın kendisi ileriye hareket etmeye başlar. Piston, silindir duvarına temas etmeden, silindir ile piston arasında boşluk bırakılarak çalıştırılır. Boşluk; segmanlar ve yağ filmi ile kapatılır.

Pistonlar yüksek sıcaklığa ve basınca maruz kaldıklarından, dayanıklı (mukavim) olmak zorundadır. Isıyı iyi iletip çabuk soğuyabilmelidirler. Yine pistonlar çok hızlı hareket edip çok hızlı hareket yönlerini değiştirdiklerinden, hafif olmak zorundadırlar. Pistonda oluşan ivmelenme 25000 m/s² ‘yi bulunur. Piston hafif olmalı ki, atalet  (eylemsizlik) kuvveti de düşük olsun. Yanma sırasında silindir içerisinde benzinli motorda sıcaklık 2500 derece, dizel motorda ise 2000 derece olarak gerçekleşir. Benzinli motorda iş zamanında bir pistona etkiyen basınç 50-180 bar’dır. Pistonlar genellikle alüminyum alaşım (yaygın) veya çelikten imal edilirler. 

Tek cümlede çok kısa tanımlanırsa, yanma sonucu oluşan basıncı hareket enerjisine dönüştürüp krank miline iletir, motorun çalışmasında 4 zamanın meydana gelmesini sağlar, silindir içerisinde alt kısımda sızdırmazlık sağlar.

 

Pistonların görevi sadece iş üretmek değil, aynı zamanda dört zamanlı motorda, dört zamanın meydana gelmesini sağlamaktır. Pistonun alt ölü nokta (AÖN) ile üst ölü nokta (ÜÖN) arasında yaptığı her harekete “zaman” denir. AÖN ile ÜÖN  arasındaki mesafeye “kurs” veya “strok” denir. 4 silindirli bir motorda bir piston iş zamanında güç üretiyorken, o sırada diğer pistonlar “emme”, “sıkıştırma”, “egzoz” zamanlarını gerçekleştirmektedir. Yani motorda bir piston iş üretirken, diğer 3 piston bu gücün kullanıcısı olarak diğer zamanları gerçekleştirmektedir. 

Pistonlar, emme zamanında silindir içerisine hava&hava-yakıt karışımının emilmesini sağlar. Sıkıştırma zamanında, silindire alınan hava veya hava-yakıt karışımını sıkıştırır. Egzoz zamanında ise yanmış gazları egzoz supaplarının açtığı kanaldan dışarı süpürürler.

Pistonlar, silindir kapağı ile birlikte silindirde sızdırmazlık meydana getirirler. Üst kısımda silindir kapağı, alt kısımda ise pistonlar; silindirin iş yapılan kısmında sızdırmaz bir ortam sağlarlar. Sızdırmazlık için silindir kapağında silindir kapak contası, pistonlarda kompresyon (sıkıştırma) segmanları bulunur.

Pistonun Görevleri

*Silindir içerisinde yanma basıncını hareket enerjisine dönüştürerek krank miline iletir. Piston, ısı enerjisini hareket enerjisine dönüştürür.

*AÖN ve ÜÖN arasında hareket ederek, 4 zamanlı motorda 4 zamanın meydana gelmesini sağlar.

*Silindir içerisinde (yanma odasında) sızdırmazlık sağlar. Sızdırmazlık içim piston üzerinde 2 adet kompresyon (sıkıştırma) segmanları bulunur. Segmanlar aynı zamanda pistondaki sıcaklığın silindirlere geçmesini ve pistonun soğumasını da sağlar.

(Bkz: Pistonun Parçaları ve Kısımları)
(Bkz: Piston Pimi Kaçıklığı)
Bölüm: 1 - 2 - 3 
Ana konu (Bkz: Tüm Motor Parçaları)