Fren Servosu Nedir? (Westinghouse - Hidrovak) Nedir Nasıl Çalışır?

Fren Servosu (Hidrovak) Nedir? Ne İşe Yarar? (Fren servosu ne demek?)

Fren servosu – fren westinghouse – hidrovak aynı anlamdadır ve aynı fren parçasını ifade etmektedir. Fren servosu, fren kuvvetini yaklaşık 5 kat arttıran ve fren pedalını yumuşatan güçlendirici bir parçadır. 

Motor kaputu açıldığında direksiyon hizasında silindirik büyük siyah bir parçadır. Fren ana merkezinden hemen önce, fren merkez silindiriyle fren pedalı arasında bulunur. Fren servosunun önünde fren ana merkez silindiri, fren ana merkez silindirinin üzerinde de, plastik fren hidroliği rezervuar kutusu bulunur.

Hidrovak Görevi Nedir?

Hidrovakın görevi, sürücünün ayağıyla fren pedalına uyguladığı kuvveti arttırarak frenleme kuvvetini arttırmak ve fren pedalının yumuşak-kolay olarak çalışmasını sağlamaktır.

Servo Fren (Hidrovak) Nasıl Çalışır? (Hidrovak Çalışma Prensibi)

Motor çatlığında fren servosu devreye girer, motor çalışmazken servo da çalışmaz, bu durumda fren pedalı sertleşecektir, araç kullananlar bunu hissetmişlerdir. Fren servosu bozulduğunda, örneğin vakum hortumu çıktığında ya da yırtıldığında, servo frenlemeyi artık destekleyemez, fakat fren sistemi çalışmaya devam eder. Bu durumda fren sertleşecektir ve frene basmak zorlaşacaktır.

  

Vakum, benzinli araçlarda emme manifoldundan (veya vakum pompasından) bir hortumla elde edilir, motor çalıştığında vakum da oluşur, fren pedalı yumuşar. Dizel araçlar aşırı hava beslemesiyle çalıştığından, emme manifoldlarında vakum yoktur, bu sebeple dizel araçlarda fren servosunun ihtiyaç duyduğu vakum; bir mekanik veya elektrikli vakum pompasıyla üretilir ve fren servosuna etki ettirilir. Dizel araçlardaki mekanik vakum pompası silindir kapağında, hareketini eksantrik milinden alan tip olabileceği gibi, alternatörün arkasına yerleştirilmiş vakum pompası tipi de olabilir.

Vakum hattı-hortumu bir çek valfle fren servosuna bağlanmıştır.

(Hidrovak (Fren servosu) Çalışma Prensibi)

Fren ana merkezi, fren servosu ve fren pedalı bir bütün olarak çalışır. Fren pedalının itme hareketi, bir itme çubuğuyla (valf kontrol çubuğu) fren servosunun tam orta noktasından fren servosunun içine girer ve içeride diyaframa bağlı olan bir diğer itme çubuğunu iter. Diyaframdaki itme çubuğunun çıkış ucu, fren ana merkez silindirindeki pistonu hareket ettirmektedir.

Fren servosundaki diyafram plaka, kauçuk hava geçirmez bir parçadır ve servoyu iki ayrı odaya bölmüş durumdadır. (Bazı araçlarda servo fren gücünü arttırmak için servonun içerisinde çift diyafram bulunur).

Pedal tarafındaki oda basınç odasıdır ve fren pedalına basıldığında, giriş çubuğunun  bir giriş kanalını (valf) açmasıyla atmosfer basıncı bu odaya giriş yapar, diyaframı fren merkezine doğru iter. 

Fren ana merkezi tarafındaki oda vakum odasıdır ve motor çalıştığında oluşan vakum bu odaya etki eder. (Vakum; alçak basınç demektir, basıncın 1 barın altında olması durumudur)

Burada dikkat edilmesi gereken kısım, fren pedalına basılmamış haldeyken, vakum hem vakum odasına hem basınç odasına etki etmektedir, yani basınç odasında da vakum vardır. Basınç odasına atmosfer basıncı giriş yapamaz çünkü, fren pedalına basılmadığından hava giriş kanalı kapalı konumdadır.

Ayrıca diyaframın vakum odası tarafında bulunan bir yay (diyafram yayı), fren pedalına basılmamış haldeyken diyaframı iterek geride durmasını sağlar.

Fren pedalına basılır, pedal itme çubuğunu ileri iterek fren servosunun giriş kısmında ilerler.

Çubuk ilerlerken, vakum odasıyla basınç odasını bir birine bağlayan kanalı kapatır, böylece artık vakum ve basınç odaları sızdırmaz olarak birbirinden ayrılmıştır.

Hemen ardından çubuk ilerlemeye devam ettiğinde, bu kez de basınç odasına dış ortamdan gelen atmosfer basıncının giriş kanalını açar. Bu durumda artık basınç odasında yüksek basınç (atmosfer basıncı) ve vakum odasında alçak basınç (vakum) vardır.

Böylece diyafram, yüksek basıncın itme etkisiyle ve aynı anda vakumun çekme etkisiyle, kuvvetle ve hızlıca fren merkezi tarafına hareket eder. Diyaframın bu hareketi, diyaframa bağlı olan çıkış tarafındaki çubuk (mil) ile fren ana merkez silindirine iletilir.

İşte fren pedalına hafifçe basıldığında oluşan kuvvet, fren servosunda bu şekilde arttırılarak fren ana merkezine iletilir. Buna fren güçlendirici (brake booster) de denir.

İtme kuvveti artan fren hareketi, fren merkez silindirinde daha büyük bir hidrolik basıncın elde edilmesini sağlar, daha büyük hidrolik basınç, daha fazla fren kuvveti oluşturur ve araç kolayca yavaşlar veya durur. Fren servosunun etkime miktarı, fren pedalına basma miktarına bağlıdır.

Fren servosu hidrovak çalışma prensibi video anlatım:

(Bakınız: Fren Sistemi)
(Bakınız: Fren Servosu Arızası-Pedal Sertleşmesi)
Ana Konu (Bkz: Fren Sistemi Çeşitleri ve Parçaları)