Hız Sensörü Nedir Ne İşe Yarar Hız Sensörü Çalışma Prensibi

araç kilometre hız sensörü

Hız - kilometre sensörü ne işe yarar görevi nedir?
Araç hız gösterge sensörü aracın hızını algılayarak elektronik kontrol ünitesine (ECU) iletir. Aracın hız ve kilometre bilgisi ayrıca sürücü gösterge panelinde, hız göstergesi ve kilometre göstergesinde gösterilir. 
Araç hızı iki farklı yöntemle ölçülür: 
*ABS’siz araçlarda şanzımanda bulunan araç hız sensörü (VSS) ile. (Dişli tip ve hall etkili tip olmak üzere iki çeşittir.) (Daha eski sistem) (Bu yazıda anlatılan) 
*ABS’li araçlarda her bir tekerde bulunan tekerlek hız sensörü ile. (Manyetik tip ve hall etkili tip olmak üzere iki çeşittir) (Daha yeni sistem) (Bkz: ABS Tekerlek Hız Sensörü)

ABS sistemine sahip araçlarda, araç hız sensörü bulunmaz; abs tekerlek hız sensörlerinden gelen sinyaller, araç hızının ve kilometre bilgisinin hesaplanmasında kullanılır.
 
ABS OLMAYAN ARAÇLARDA HIZ SENSÖRÜ
Araç hız sensörü, genellikle şanzımanın çıkış milinde bulunur. Buna VSS (vehicle speed sensor) de denir. Bu sensör dişli tip dijital sinyal üreten bir sensör olabileceği gibi, hall etkili temassız bir sensör de olabilir. Sensör, çıkış milinin her bir tur dönmesiyle, 4 atımlı bir sinyal üretir. Sinyal önce gösterge paneli ECU’süne, oradan da motor ECU’süne iletilir, bu 4 lü sinyalin tekrarlanma hızından (frekansından), aracın hızı hesaplanır. Sonuç olarak sensör, dönüş hızı voltaj sinyaline çevirir.

Hız sensörü nasıl çalışır? (Hız sensörü çalışma prensibi)
Araç hız sensörü birkaç çeşit tasarıma sahip olduğundan, çalışma prensipleri farklılık göstermektedir.
Hız sensörü çeşitleri:
* Kilometre telli hız göstergesi (en eski tip) 
* Dişli Tip Hız Sensörü (Kilometre Dişlisi) (eski tip)
* Manyetik Tip Hız Sensörü (Bobinli - Hall Effect) (En son versiyon)



*Hız-kilometre sensörü nerede bulunur?
Hız gösterge sensörü, vites kutusu üzerindeki yuvasında bulunmaktadır.
Kilometre dişli tip araç hız sensörü, önden çekişli araçların vites kutusunda, diferansiyelin olduğu bölümde bulunur. Önden çekişli motorlarda kullanılan transaks vites kutusunda, bilindiği gibi vites kutusu ve diferansiyel tek bir gövde içerisinde bulunmaktadır. Arkadan itişli araçlardaysa, araç hız sensörü, vites kutusu çıkış milinde bulunmaktadır.
Arkadan itişli araçlardaysa, vites kutusunun çıkış mili üzerinde bulunmaktadır. 
(Vites kutusu çıkış miline bağlanan kilometre-hız sensörü)

Dişli Tip Hız Sensörü (Kilometre Dişlisi - Kilometre Sensörü)
Dişli Tip Hız-Kilometre Sensörü Nasıl Çalışır?
Sensörde ve şanzıman çıkış milinde plastik sonsuz vida dişler bulunmaktadır, böylece şanzıman çıkış milinin dönüş hareketi, hız sensörüne iletilmekte, hız sensörüyse bu dönüş hareketini elektrik siyallerine dönüştürerek elektronik kontrol ünitesine göndermektedir.  Dönüş hızına bağlı olarak voltaj veya voltaj frekansı değişmekte ve hız hesaplanmaktadır. Şanzıman çıkış milinin dönüş hareketin aracın hızı ve yaptığı kilometre hesaplanarak sürücü gösterge panelinde de gösterilmektedir.




Manyetik Tip Hız Sensörü (Bobinli - Hall Effect) 
Manyetik tip hız hız sensörü en geliştirilen ve günümüz araçlarında kullanılan hız sensörü tipidir. Vites kutusu çıkış miliyle herhangi bir temas yoktur, tamamen manyetik alan etkisiyle çalışan elektronik bir hız sensörü tipidir, daha hassas ölçüm yapar ve sıcaklıktan etkilenmez. 
(Manyetik tip (hall etkili) hız-kilometre sensörü)
Çalışma prensibi olarak hall effect prensibine göre çalışır. Sensörün içerisinde bir sabit mıknatıs ve bakır tellerden oluşan bir bobin bulunmaktadır. Sensörün hemen önünden, sensör için özel olarak takılmış olan sensör sinyal dişlileri geçmektedir. Çıkış miliyle beraber, sensör dişlisinin dişleri, sensörün önünden geçerken bir manyetik alan değişimi oluştururlar, bu manyetik alan değişimiyle bir voltaj sinyali oluşur. Oluşan voltaj sinyali kare dalga (dijital) yapıdadır ve bu sinyal elektronik kontrol ünitesine gönderilerek, aracın o anki hızı hesaplanır. Ayrıca aracın kilometre bilgisi de bu sensörün sinyalleriyle hesaplanır.

Bazı araçlarda vites kutusunda bulunan hız sensörünün yaptığı işler ABS tekerlek hız sensörleri vasıtasıyla yapılır. Abs tekerlek hız sensörleri, her bir tekerlekte ayrı ayrı bulunur ve her tekerlekte, poryanın arkasında aks milinde bir sensör sinyal dişlisi bulunur. Böylece tekerleğin dönüş hızı anlık olarak elektronik kontrol ünitesine gönderilir.
 (Abs tekerlek hız sensörü)
Hız sensörünün gönderdiği sinayaller,  elektronik kontrol ünitesi (ECU) tarafından alınarak şu işler gerçekleştirilir;
* Aracın km bilgisini tutmak,
* Hız göstergesinde araç hızını göstermek,
* Cut-off (yakıt kesme) stratejilerini uygulamak,
* Hız sabitleyiciyi kontrol etmek,
* Motor yönetiminde kullanmak,
*Ateşleme sisteminde ateşleme zamanlamasını ayarlamak,
*Yakıt enjeksiyon sisteminde hava-yakıt karışımını ayarlamak,
*Vites kutusu kontrol ünitesiyle (otomatiklerde), vites kutusu geçiş noktalarını (vites değiştirme anlarını) ayarlamak,
* ABS fren sisteminin çalışmasında,
* ESP’nin (elektronik stabilite programı) devreye girmesinde ve yönetilmesinde.

Hız sensörü arızası ve belirtileri
Hız sensörü arızalandığında, arıza lambası yanacaktır ve hız göstergesi çalışmayacaktır. Hız sensörünün muhtemel arıza sebepleri; sensör bozulmuştur, bağlantı kablolarında veya bağlantı soketinde kopma-gevşeme-korozyon-kirlenme yağlanma-kısa devre gibi bağlantı problemleri olmuştur.
İlgili OBD Arıza Kodları:
P0500 Araç Hız Sensörü Arızası 
P0501 Araç Hız Sensörü Hatalı Sinyal Aralığı/Çalışma Arızası 
P0502 Araç Hız Sensörü Düşük Sinyal 
P0503 Araç Hız Sensörü Kesintili/Dengesiz/Yüksek Sinyal

Devamı eden: (Bkz: ABS Tekerlek Hız Sensörü

Yorumlar

  1. Hız sensoru tam olarak neresinde motorun yardımcı olabilir misiniz

    YanıtlaSil
  2. Merhabalar bende opel tigra 97 model bir araç var...benim aracımın bu aralar yolda giderken seyir halinde 80 falan giderken vitesi boşa atınca stop ediyor akü lambaları yanıyor tabiki bunu arıza gösterge ışığı yandığında yapıyor yapmadığı zaman yolda giderken debriyaja bastığımda ise devir saati hissedilir derecede düşüyor motor öksürüyor stop edecekmiş gibi yapıp kendisini topluyor....düz yolda 4 km kadar ışığı yakıyor ama dün farkettim 2 ile yokuş aşağıya inerken motor freni ile ışık 10 saniye içinde yanıyor ve bu arabada km saati gayet düzgün çalışıyor beyinciye gittim arabayı bilgisayara bağladık hiz sensoru hatası gösteriyor peki normalde sensor arızalı olsa km bilgisi vermemesi gerekir usta beni biraz kıllandirdi bende daha gitmedim 200 liraya hallederiz dedi bana basit bir iş miş gibi geldiye bununla ilgili çok şeyler arıyorum birde sizin yorumunuzu okumak isterim tam sorun nedir karışık bi durum gercekten

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Arizayi yaptinizmi bilmem ama bende de 99 model vardi. Ayni sorun bsima gelmisti. Sikinti maf sensoru. Hortum cikmisti. Bende beyinciye gittim. Hiz sensoru sorunu gosteriyordu fakat ondan yapmaz demisti. Toz girmistir ondan hiz sensoru hatasi beyinde durur. Anlik bir hata olarak kayd etmistir. Maf sensorune giren hortumlari kontrol edin

      Sil
  3. merhaba bendede 2004 peugeot 307 1.4 dizel var p0500 ve p0501 hata kodları verıyor bellı aralıklarla 3 gün sönüyor 3 gün yanıyor arabamdakı sıkıntı vıteste 2000 devır altında gaz verdıgım de sılkeleme,atılma diyelım yapıyor bunu ayagımdan gazı cektıgımdede yapıyor şanzıman,motor kulakları.debrıyaj balatası degıstı volan taşlamaya gitti kimse çözemedi ama aracımda bu kodlar yanıyor sonuyor kımse bu kodlardan yapıcagını dusunmuyor yanı arac cut offa gırmeden bellı mıktar yakıtı hız sensoru vasıtasıyla verıp sılkeletmemesı lazımken sanırım yakıtı dırek kesıyor acaba bundan olabılırmı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba,
      p0500 ve p0501 arıza kodları, hız sensörünün arızalı olduğunu ifade eder. Bu sensörü kontrol ettirmekte fayda var.

      Sil
    2. Merhaba bu sensörlerin hepsi değişti arıza devam ediyor aracta doğal olarak silkelıyor gosterge panelı calısıyor fakat abs sensörü ilk gösterge paneline sonra beyıne ıletıyor dıyebılıyorum acaba panelde olabılırdı araca double teyp takıldı omu sorun yaratıyor

      Sil
  4. Merhaba bende 2003 model mondeo var kilometre ve hız göstergesi çalışmıyor nere gittiysem yapamadılar bu arıza nasıl geçer en somn kilometreci abs beyni veya abs sensörü dedi yardımcı olurmusunuz aracım otomatik vites

    YanıtlaSil
  5. Sa Arkadaşlar biraz farklı olmakla beraber benzer bir sorun benim aracımda da var. Özellikle sıcakta ve aracın harareti 90 derecede iken aracı hız sabitlemeye aldığımızda hız ibresi (1-2 birim civarında yükselip alçalabiliyor) ve bu esnada araç anlık gaz kesip veriyor. Bu durum gaz ve benzin fark etmiyor. Çözüm bulamadık umarım bu konuda fikriniz vardır. Hız sensörü kaynaklı olabilir mi?

    YanıtlaSil
  6. Merhaba arkadaşlar bende 2013 dizel Fiat linea var dün aküye takviye yaptık takviye kablosu inçe olduğundan çalışmadı bizde aracı vurdurarak çalıştırdık araç çalıştı ama hız göstergesi 0 da deil ibrenin sonunda kaldı araç yürürken tersine doğru alttan hareket ediyor yardımcı olursanız sevinirim oto elektrikçi benlik bişe yok dedi motor ustasına baktır şanzıman üzerindeki sensörden olabilir dedi varmı bilgisi olan

    YanıtlaSil
  7. Merhaba arkadaşlar bende 2009 xtrail var vites geçişleri vurarak geçiyor vites 4 kadar çıkıyor ne 5 geçiyor ne 3 e 2 ye iniyor. Tiriptonikte 1 2 3 4 araç değiştiriyor vitesleri 4 ten sonra D geçiyor kendisi triptonik devre dışı kalıyor. Bilgisi olan başına geçen arkadaşlar yardımcı olursanız sevinirim. Ustalar biri şanzıman diyor biri hız sensoru diyor biri şanzıman alt beyin diyor. Başına geçen doktordur bilginize ihtiyacım var. Tesekkur ederim

    YanıtlaSil
  8. MRB.BRNDE LAGUNA1 ARAC MEVCUT..HIZ SENSORUM BOZULDU..DİJİTAL RKRAN ..OKUYİCUYU DEGİSTİRDİM FAKAT CALİSMADİ...DEDİLERKİ KİLOMETRE DİŞLİSİ BOZUK... BUNU DEĞİŞTİRMEK İCİN KOMPLE ŞANZIMAN İ İNDİRMEKMİ GEREK YOKSA DİŞLİ DİSARDAN DEGİDTİRİLEBİLİYORMU..... OKUYUCUNUN ARKASINDA KAPAK VAR DEDİ USTA... yapılabilir mi.TESEKKURLER

    YanıtlaSil
  9. Merhaba benim 2005 model Kia Sorento aracım var araç otomatik vites 1 vites 27 kilometre hıza ulaşınca 2 vitese geçer geçmez korumaya alıyor ve devam ki d de kalıyor manuele geçmiyor artık normal km göstergesi çalışıyor çıkış hızı sensörü diye arıza veriyor p0721 ve p0819 sensör ün bütün soketleri ni kontrol ettik birşey bulamadık ve araç 5 ci vetese geçmiyor yardımcı olursanız sevinirim.

    YanıtlaSil
  10. 2004 C3 direksiyon bazen sertleşiyor bundan kaynaklı olabilir mi acaba

    YanıtlaSil
  11. Merhaba benim 306 aracım var 1998 . Sanjiman yağı değiştirdim. Bu hız sensorunden damla damla yag akıtıyor neden olabilir

    YanıtlaSil

Yorum Gönder