Değişken Kapasiteli Dıştan Dişli Pompa Nedir Nasıl Çalışır?

Değişken Kapasiteli Dıştan Dişli Pompa Nedir Nasıl Çalışır?

Dıştan dişli tip pompada gövde içinde dönen dişli çiftinin dişleri arasındaki boşluklara dolan yağ taşınarak, basma tarafında basınçlı bir şekilde gönderilir. Dişlilerden biri döndüren (tahrik) dişlidir, diğeri döndürülen dişlidir. Döndüren dişli hareketini krank milinden bir zincirle alır.

Değişken kapasiteli pompalarda, pompa iki kademeli olarak çalışır; yüksek basınç kademesi, düşük basınç kademesi. Bu pompada döndürülen dişlinin eksenel pozisyonu değiştirilerek, pompanın yağ basma miktarı ve yağ basıncı değiştirilebilir. Pompada bulunan yağ ayar valfi ecu tarafından kumanda edilir, ayar valfi, ayar pistonuna etki eden yağın geçtiği kanalı, motor çalışma moduna göre açar veya kapatır.

Değişken kapasiteli (kademeli) pompada kullanılan kontrol yönteminde iki farklı motor yağı basıncı elde edilir. İki basınç kademesi vardır.

Pompa basınç kontrolü, pompa dişlilerinin bastığı yağın hacmi (miktarı) değiştirilerek gerçekleşir. Böylece  yağ filtresine ve yağ soğutucusuna gerekli miktarda yağ tam olarak gönderilir. Bu ayarlama, eksenel yağ ayarlama ünitesinin hareketiyle, iki dişlinin birbirine göre eksenel konumu değiştirilerek gerçekleştirilir. Birbirine geçmiş olarak dönen iki dişli tam olarak aynı hizada (aynı eksende) dönüyorsa, pompa en yüksek kapasitede çalışıyor demektir. Döndürülen ve eksenel olarak kaydırılıp hareket ettirilen dişli, kaydırılmış ve en uç pozisyonundaysa, pompa kapasitesi minimumdadır. Pompanın bu kademeli çalışması, motor devrine göre ecu tarafından yönetilir.

Düşük Basınç Kademesi:

Motor devri artarsa, motor yağ basıncı da yavaşça artar ve ayar valfinin yayına kuvvet etki ettirir. Bu, basınç ayarlama ünitesi pistonunun ön yüzüne giden basınç kanalını kapatır ve eşzamanlı olarak basınçlandırılmamış yağın kartere akmasını sağlayan kanalı açar. Basınç ayar pistonunun arkasına etki eden hidrolik basınç kuvveti, piston yayının kuvvetinden artık daha büyüktür. Bu sebeple basınç ayar ünitesi, yayı ittirip sıkıştırır. Pompadaki döndürülen dişli, döndüren dişliye nazaran eksenel olarak hareket eder. Pompanın gönderdiği yağ miktarı azaltılır ve motorun ihtiyacı olan yağ miktarı ayarlanır. Pompa tarafından ayarlanan yağın hacimsel debisi, yağ basıncını nispeten sabit bir seviyede tutar.

Yüksek Basınç Kademesi:

Motor devri 3500 dev/dk civarına yükseldiğinde, sistem yüksek basınç kademesine geçer. Bu işlem, basınç ayar valfinin ecu tarafından kapalı hale getirilmesiyle gerçekleşir, böylece valf, açılıp kapanabilen yağ basınç kanalını kapatır ve aynı zamanda kartere bağlı yağ kanalını açar. Kontrol pistonu aktif olarak ittirilmediğinden, pistonun yay kuvveti galip gelir, kontrol pistonu geri hareket eder, böylece ayarlama ünitesi pistonunun ön tarafına giden kanal açılır. Yağ basıncı artık pistonun ön tarafından etki eder ve yay kuvveti, ayarlama ünitesini geri iter, böylece pompanın iki dişlisi neredeyse aynı hizaya (eksene) gelir, bu durumda pompa maksimum kapasitede çalışır.

Üst konu (Bkz: Dıştan Dişli Pompa)

Üst konu (Bkz: Motor Yağ Pompası)

Ana konu (Bkz: Yağlama Sistemi)