Motor Yağı Seçimi ve Teknik Özellikleri (Viskozite ve API Sınıflandırması)

 

Hangi Motor Yağını Kullanmalıyım? Motor Yağı Seçimi - Yağın Teknik Özellikleri (Viskozite ve API Sınıflandırması)

Viskozite, akışkanların (yağların) akmaya karşı göstermiş olduğu dirençtir (zorluktur). Viskozitesi yüksek yağ, daha az akışkandır; viskozitesi düşük yağ daha çok akışkandır. Halk dilinde buna yağın inceliği-kalınlığı denir. Motor yağlarının sınıflandırılmasında en temel indeks (gösterge) yağ viskozite oranıdır. İki rakamdan oluşur örneğin 5W-30 gibi, buna SAE motor yağı sınıflandırması denir. İlk rakamda bulunan W harfi winter kış, yani soğuk şartlarda yağın viskozitesini gösterir, bu sayı ne kadar küçükse, motor yağı soğukta o kadar iyi akar (bu istenen bir durumdur). İkinci sayı ise sıcak şartlardaki viskozite göstergesidir, bu sayı ne kadar yüksekse motor yağı o kadar kalın olur (bu istenen bir durumdur). Bilindiği gibi yağların akışkanlığı sıcaklıktan çok etkilendiği için ve motorda da yağ sıcaklığı ortalama olarak -30 derece ile artı 130 C dereceler arasında değişen sıcaklıklara ulaştığından, motor yağlarının temel standardı, sıcaklığa bağlı olarak değişen, sıcaklık-viskozite gösterge  değerleri olmuştur. Motor yağlarının seçimini bu değerler belirlerken, mutlaka üreticinin önerdiği değerde motor yağları kullanılmalıdır. Yağın markası farklılık gösterebilir fakat viskozite değerlerine dikkat etmek gerekir. 

Yağın viskozitesi dışında, yağ seçiminde en önemli sınıflandırma API Kalite sınıflandırmasıdır, yani motorun teknik özellikleriyle yağın uyumunu belirtir. Benzinli motorlarda S, dizel motorlarda C harifyle başlar ve kodlanır. Örneğin motor benzinli mi dizel mi, partikül filtresi var mı katalitik konvertörü var mı, motorun kullanılmaya başlandığı yıl ve teknolojisi gibi verilere göre yağlar sınıflandırılmıştır. API standart kodları ve anlamları yazının sonundadır.

MOTOR YAĞINDA VİSKOZİTE (VİSKOZİTE ORANI)

Motor yağları viskoziteye göre ölçülür. Viskozite, bir sıvının akmaya karşı direncinin ölçümüdür. Bir motor yağının, çeşitli sürüş koşullarında tüm hareketli parçalara akarak ulaşması önemlidir. Sıcaklık, motor yağının akışı açısından önemli bir faktördür.

Viskozite Ölçümleri:

Motor yağları, genellikle derece olarak ifade edilen viskozitelerine göre etiketlenir ve seçilir. Derece, -35c'deki sıcaklığa nasıl yanıt verdikleri temelinde belirlenir. İlk sayı ne kadar küçükse (0W-30), yağ motor soğukken o kadar iyi akar (incedir). İkinci sayı ne kadar büyükse (0W-30), yağ motor sıcakken o kadar kalın olur. Motor yağının sıcaklık arttıkça incelmemesi (kalınlığını muhafaza etmesi) istenen bir özelliktir, böylece motordaki fiziksel, kimyasal ve sıcaklık etkilerine karşı koyabilir, motorda sızdırmazlık muhafaza edilmiş olur.

Viskozite Oranı Nedir?

Yağın sınıfı viskozite oranına göre belirlenir. Viskozite oranı ürün etiketinde gösterilmiştir. Bu, yağın farklı koşullarla ne kadar iyi baş ettiğini ölçer. Viskozite oranı, yağın çok yönlülük derecesini gösterir. 0W-40 veya 5W-30 veya 10W-40 gibi. İlk sayı ne kadar küçükse, yağ motor soğukken o kadar iyi akar. İkinci sayı ne kadar büyükse, yağ motor sıcakken o kadar kalın olur.

Bir Motor Yağı Varilindeki Etiket İncelemesi

Bmw SAE 5W-30 yağın özellikleri. Su ile kıyaslayarak yazalım.

Yoğunluk (birim hacimdeki madde miktarı kg/m3):

Yağın yoğunluğu: 841,3 kg/m3 (15 derece sıcaklıkta)

Suyun yoğunluğu 1000 kg/m3

Viskozite (Maddenin akmaya karşı gösterdiği direnç):

5W-30 Yağ:11,93 mm2/saniye (100 C derecede) ve 71,69 mm2/saniye (40 derecede)

Su: 1mm2/saniye

Akma Noktası (Akışkanlığını yitirip katılaşmaya başladığı sıcaklık):

5W-30 Yağ: -48 C derece.

Aynı şey değil ama suyun donma noktası 0 C derece.

API SINIFLANDIRMASI (MOTOR YAĞI API DEĞERLERİ VE ANLAMLARI)

Motor Yağında API Nedir?

Yağlar, American Petroleum Institute (API) tarafından, performanslarına göre 1960'larda sınıflandırılmıştır. Buna göre motor yağları; Benzinli motorlar için "S", dizel motorlar için "C" olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Her grup kendi içinde, gelişen motor teknolojisine göre A, B, C gibi harflerle sınıflandırılmıştır.İkinci harf arttıkça, daha güncel yeni teknolojili motorlara uyumlu olduğu anlaşılır.

BENZİNLİ Motor Yağlarında API Değerleri

SA Katıksız mineral yağ. Katıklı yağ gerektirmeyen eski motorlar için önerilir.

SB Deterjan katık içermeyen, az miktarda oksidasyonu ve yatak orozyonunu önleyen katık içeren yağ. Araç üreticisi tarafından önerildiğinde kullanılmalıdır.

SC 1964 - 1967 model taşıt araçlarının gereksinimleri için düzenlenmiş, aşınma, oksidasyon, pas ve korozyon önleyen, depozit kontrolü sağlayan benzinli motor yağı.

SD 1968 - 1970 model taşıt araçlarının gereksinimleri için düzenlenmiş, SC'den daha üstün aşınma, oksidasyon, pas, korozyon önleyen ve depozit kontrolü sağlayan motor yağı. SC seviyesinden daha dayanıklıdır.

SE 1971 - 1979 model taşıt araçlarının gereksinimleri için düzenlenmiştir. SD'den daha iyi aşınma, oksidasyon, pas, korozyon önleyen ve depozit kontrolü sağlayan benzinli motor yağı.

SF Amerikan otomobil imalatçıları 1980 yılı garanti testlerinden geçen, SE performansına ek olarak daha iyi aşınma ve oksidasyon önleyen, daha iyi depozit kontrolü sağlayan benzinli motor yağı.

SG Amerikan otomobil imalatçıları 1989 yılı garanti testlerinden geçen, SF performansına ek olarak daha iyi aşınma ve oksidasyon önleyen, daha iyi depozit kontrolü sağlayan benzinli motor yağı. API'nın CC dizel motor yağı kategorisini de karşılar. SG kategorisindeki yağlar, API SE, SF, SF/CC. SE/CC kategori yağları tavsiye eden motorlarda da kullanılabilir.

SH Amerikan otomobil imalatçıları 1994 yılı garanti testlerinden geçen, SG performansına ek olarak testleri ve üretimi CMA (Chemical Manufacturers Association) ürün onay koduna uygun üretilen benzinli motor yağı.

SJ 1997 yılında çıkarılmış benzinli motor araçlarının gereksinimleri için düzenlenmiştir. SH performansına ek olarak daha az uçucu, katalistlerle daha fazla uyumlu, düşük sıcaklık özellikleri daha yüksek olan benzinli motor yağı.

SL 1 Temmuz 2001 tarihinde çıkarılmış, 2002'de üretilen motorların gereksinimleri için düzenlenmiş benzinli motor yağı kategorisi. Daha önce üretilmiş araçlarda da kullanılabilir. Yüksek sıcaklıkta daha iyi depozit kontrolü ve düşük yağ tüketimi sağlayan benzinli motor yağı.

SM Kasım 2004 tarihinde çıkarılmış benzinli motor yağı kategorisi. SL'ye göre daha iyi motor temizliği, düşük çalışma sıcaklığında yüksek performans, daha az aşınma sağlama, uzun yağ değişim aralığı ve antioksidan özelliği taşır.

SN 2011 ve sonrası model araçların gereksinimleri için düzenlenmiş, SM performansına ek olarak, motorda daha iyi depozit, tortu kontrolü ve turboda daha iyi koruma sağlayan, sızdırmazlık elemanlarıyla daha uyumlu, DPF ve TWC sistemlerine ve %85’e kadar etanol içeren yakıtlara uygun ve yakıt ekonomisi sağlayan benzinli motor yağı.

DİZEL Motor Yağlarında API Değerleri

CA 1940 yılında yayınlanan, korozyon ve depozit oluşumunu önleyen, düşük kükürtlü yakıtla çalışan, hafif ve orta güçlü, doğal emişli dizel motor yağı.

CB Hafif ve orta şartlarda çalışan dizel motor gereksinimleri için 1949 yılında yayınlanan kategori. CA kategorisinden daha iyi aşınma ve depozit oluşumuna karşı koruma sağlar.

CD 1955 yılında yayınlanmış, aşınma ve depozit kontrolünün yüksek olduğu kategori. Kükürt oranı yüksek yakıtla çalışan, turbo ve süperşajlı, doğal emişIi dizel motorlar için geliştirilmiş yağ. Yüksek sıcaklıklarda depozit oluşumuna ve yatak korozyonuna karşı koruyucudur.

CC 1961 yılında yayınlanan orta ve ağır şartlarda çalışan turbo şarjlı ve süperşarjlı, doğal emişli dizel motorlu araçların gereksinimlerini karşılayan kategori. Aşınma, pas, korozyonu önler ve depozit kontrolü yapar. MIL-L-2104 B ve 46152 B testlerinden geçer.

CD-II İki zamanlı dizel motorların ihtiyaçlarına cevap veren, aynı zamanda API CD kategorisine de uygun dizel motor yağı. 1985 yılında revize edilmiştir.

CE 1983 yılında yayınlanan, ağır hizmet, turbo şarjlı ve süperşarjlı, düşük devir-ağır yük ve yüksek devir-ağır yük şartlarında çalışan dizel motorları için geliştirilmiş seviyedir. Yağ eksilmesine, depozit oluşumuna ve aşınmaya karşı CD seviyesinden daha etkili
koruma sağlar.

CF 1994 yılında yayınlanan, yüksek kükürtlü yakıt kullanılan indirekt enjeksiyonlu turboşajlı ve süperşarjlı dizeller için geliştirilmiştir. CD'ye göre daha yüksek piston depozit kontrolü ve yatak korozyonu önleme özelliği vardır.

CF-4 1990 yılında uygulamaya konulan, CE performansına ek olarak daha az depozit oluşumu ve yağ tüketimi sağlayan seviyedir. Ağır hizmet turbo şarjlı ve süperşarjIı düşük devir-ağır yük ve yüksek devir-ağır yük şartlarında çalışan dizel motor yağı.

CF-2 1994 yılında yayınlanan CF performans gereksinimlerine ek olarak iki zamanlı dizel motorlarda silindir ve segman aşınması ile depozit oluşumunu daha iyi önleyen motor yağı.

CG-4 1994 yılında yayınlanan Ağır Hizmet Motor Servis kategorisidir. CF-4'e göre daha yüksek piston depozit kontrolü, daha az karbon birikimi sağlar. Yüksek devirli, düşük kükürt oranına sahip yakıt kullanılan dört zamanlı, direkt enjeksiyonlu, turbo şarjlı, hem karayolunda hem arazide kullanılan ağır hizmet dizel motorların gereksinimlerini karşılayan kategori.

CH-4  1 Aralık 1998'de yayınlanan, egzoz emisyon standartlarını karşılayan, 4 zamanlı motorlarda kullanılan dizel motor yağı. Özellikle % O,5'e kadar kükürt içeren yakıtlarla çalışan yüksek devirli, dört zamanlı dizel motorlar için geliştirilmiştir. CD, CE, CF-4 ve CG-4 standartlarını da karşılar.

CI-4  2002 tarihinde açıklanan çok ağır hizmet dizel motor yağı. 2004 egzoz emisyon standartlarını karşılayan dört zamanlı yüksek devirli motorlarda kullanılan motor yağı. Yüksek ve düşük sıcaklıklarda kararlılığı, piston depozit kontrolü, kurum kontrolü, korozyon ve yağ sarfiyatında kontrol özelliği daha fazladır.

CJ-4  2007 API performans standartlarını karşılayan ağır hizmet dizel motorları için geliştirmiş üstün egzoz arındırma sıstemi sağlayan motor yağı. Yüksek sıcaklıkta gelişmiş antioksidan ve kurum kontrolü, düşük sıcaklıkta daha iyi pompalanabilirlik ve düşük yağ tüketimi özelliklerine sahiptir. Aynı zamanda Amerikan EPA 2007 standardını da karşılar.

CK-4  2017 ve sonrası model araçların gereksinimleri icin düzenlenmiş, CJ-4, CI-4 PLUS performansına ek olarak, ağır şartlarda çalışan yüksek devirli, %0,05’e kadar kükürt içeren yakıt kullanılan, özellikle daha gelişmiş egzoz emisyonlarını düşüren sistemlere sahip direkt enjeksiyonlu, turboşarjlı dizel motorlarda yüksek sıcaklıkta gelişmiş antioksidan ve kurum kontrolü sağlayan, kesmeye bağlı viskozite kaybına, katalizör zehirlenmesine, kurum artışına bağlı olarak viskozite artışına karşı üst düzey koruma sağlayan dizel motor yağı.

FA-4 Yolda çalışan ağır ticari araçların yüksek hızlı 4 zamanlı dizel motorlarında 2017 ve sonrası emisyon standartlarını karşılamak üzere geliştirilmiş, Yüksek Sıcaklık ve Yüksek Kesme Oranı (HTHS), 2,9cP-3,2cP arasında olan, SAE XW-30 düşük viskozite sınıfına sahip, %0,05’e kadar kükürt içeren yakıt ile kullanılabilen, özellikle daha gelişmiş egzoz emisyonlarını düşüren sistemlerin verimliliğini artıran, oksidasyona, kesmeye bağlı viskozite kaybına, katalizör zehirlenmesine, partikül filtre tıkanmasına, motor aşınmasına, piston depozitlerine, düşük ve yüksek sıcaklık özelliklerinin bozulmasına, kurum artışına bağlı viskozite artışına karşı üst düzey koruma sağlayan dizel motor yağı. CK-4, CJ-4, CI-4-Plus, CI-4 ve CH-4 performansına sahip motor yağları ile uyumlu olmadığı için bu performanstaki motor yağları ile karıştırılması önerilmez.

(API açıklamaları alıntıdır)

Üst konu (Bkz: Motor Yağı)

Devamı (Bkz: Motor Yağı Viskozitesi)