Direkt
olarak silindir içerisine, yanma odasına bakan tabla kısmıyla supaplar çok
yüksek sıcaklıklara maruz kalırlar. Supapların en çok ısınan kısmı, yanma
odasına bakan supap tablası kısmıdır ve bu kısımda sıcaklık 1000– 1200 oC
dereceye kadar çıkabilir. Supapların aşınmadan, eğilmeden ve erimeden
çalışabilmeleri için soğutulmaları gerekir. Aksi halde supaplar sızdırmazlık
görevini yerine getiremez, motor kompresyon kaçırır, motor performansı (gücü ve çekişi) çok ciddi oranda
azalır.
Emme ve
egzoz supapları arasında en çok ısınan egzoz supaplarıdır. Emme supapları
silindire alınan soğuk temiz hava sayesinde biraz soğuma imkanı bulurlar. Fakat
egzoz supapları, egzoz gazlarının çıktığı egzoz kanalını (portunu) açıp
kapattığı için, buradan sadece sıcak egzoz gazları geçer ve soğuma imkanı
olmaz. Bu sebeple motorlarda görülen supap erimesi arızası egzoz supaplarında
görülür.
Supaplar
yanma sırasında oluşan ısı sebebiyle ısınırlar. Supaplara geçen ısının transfer
edilmesi ve supapların soğuması gerekir. Supaplarda ısı transferi, supap yuvası
(baga) ve supap kılavuzu üzerinden silindir kapağına olacak şekilde
gerçekleşir. Silindir kapağı ise, su kanalları (ceketleri) ile donatılmıştır,
iletilen ısı sürekli devir daim eden motor soğutma suyuna iletilir. Böylece
supapların soğutulması sağlanır.
Supaplar
(supap tablası) sahip oldukları ısının %75’ini supap yuvası (baga) üzerinden
silindir kapağına iletir. Isının %25’i ise supap tablasından supap sapına
geçer, supap sapından supap kılavuzuna ve buradan da silindir kapağına
aktarılan ısı, motor soğutma suyuna geçer.
Sodyumlu
Supaplar
Bazı büyük
motorlarda veya hava soğutmalı uçak motorlarında sodyumlu supaplar bulunur.
Sodyumlu supapların kullanılmasının sebebi ısı transferini iyileştirerek
soğumanın daha hızlı ve iyi gerçekleşmesini sağlamaktır.
Sodyumlu
supapların sap kısmının içi boşaltılmış ve içine kristalize sodyum doldurularak
kapatılmıştır. Motor çalıştığında ve ısındığında sıcaklık 95 dereceyi
aştığında, supap sapı içindeki kristal sodyum katı halden sıvı hale geçer.
Sürekli yukarı-aşağı hareket eden supap sapının içinde sıvı sodyum çalkalanmaya
başlar. Supap tablasından aldığı ısıyı çalkalanma sonucu hızlı bir şekilde
supap sapına iletir. Böylece supap sapından supap kılavuzuna aktarılan ısı
silindir kapağından soğutma suyuna geçer.
Örneğin Bmw N55 motorunun egzoz supapları sodyum ile doludur.
Ana konu (Bkz: Supap Sistemi)
Yorumlar
Yorum Gönder