Külbütör
mekanizması , Eksantrik milinden aldığı hareketle silindirlerde emme ve egzoz
zamanlarının oluşması için, supapların açılmasını, diğer sıkıştırma ve iş
zamanlarında kapalı kalmasını sağlamaktır. Eksantrik mili ile supaplar arasında
çalışan mekanizmadır.
Külbütör
ve supap mekanizması silindir kapağının üstünde bulunur. Motor en üst
kısmında bulunan, supapları örten ve üzerinde yağ dolum kapağı bulunan kapağa “külbütör kapağı” veya “üst kapak” denir. Metal sacdan, alüminyum alaşımdan veya
plastikten olabilir. Külbütör kapağında motor yağ dolum kapağı bulunur.
Endirekt
supap tahrik sisteminde, eksantrik (kam) mili, supaplara direkt olarak basmaz
(direkt etki etmez), kam milindeki kamlar külbütör manivelasına hareket verir.
Külbütör manivelası ise supaplara basarak açılmalarını sağlar. Endirekt supap
tahrik sistemi (külbütör mekanizması); hem
alttan eksantrikli motorlarda hem de üstten eksantrikli motorlarda
kullanılır.
Supapları
çalıştıran parçalara külbütör manivelası, külbütör kolu veya piyano isimleri
verilir. Külbütör manivelası, ayrı bir şaft (mil) üzerinde yataklandırılmıştır
ve dairesel olarak hareket edebilir.
Külbütör
kolu üzerinde supap ayar vidası bulunur, bu vida ve sabitleme somunu
gevşetildikten sonra döndürülerek supap boşluk ayarı yapılır.
Bazı
motorlarda hidrolik supap boşluk elemanı (hidrolik supap boşluk giderme
elemanı) bulunur, böyle tiplerde supap boşluk ayar vidası bulunmaz, hidrolik
supap iticilerinde olduğu gibi, bu sistemde de supap boşlukları otomatik olarak
alınır. Hidrolik supap boşluk elemanına motor yağının akışı, külbütör
parmaklarının içindeki kanaldan yapılır.
KÜLBÜTÖR
KOLU
Supaplara
basarak açılmasını sağlayan kollara külbütör kolları denir. Külbütör kollarına,
külbütör parmağı, piyano, külbütör manivelası gibi isimler de verilir, kısaca külbütör denir. Külbütör
manivelaları (piyanolar), dökme demir alaşımlarından veya sac malzemelere
presle şekil verilerek yapılır.
Dökme
demirden yapılan külbütör manivelaları külbütör miline bakır burçlarla
yataklandırılır. Külbütör kolu (piyano veya külbütör manivelası), külbütör mili
üzerinde bulunur. Külbütör milinin içi boştur ve bu kanaldan motor yağı geçerek
yağlama yapar.
Bu örnekte
preslenmiş sacdan yapılan külbütör kolları, bir külbütör miline değil, silindir
kapağına küresel mafsallı saplamalarla takılmıştı. Supap ayarı, küresel mafsal
bağlantı somunundan yapılır.
MAKARALI TİP KÜLBÜTÖR MEKANİZMASI
Alttan
eksantrikli motorların terk edilmesi ve eksantrik milinin silindir kapağına
yerleştirilmesiyle (OHC üstten eksantrikli motorlarda), uzun itici çubuk
kullanımı ortadan kalkmıştır. Eksantrik milinin külbütörlere hareket vermesi
sırasında, aşınmanın azaltılması için makaralar eklenmiştir. Eksantrik milindeki
kam, külbütör kolunun ucuna bağlı makarayı iter, külbütör kolu hareket ederek
supapları açar.
Yorumlar
Yorum Gönder