Senkromeç Nasıl Çalışır? Senkromeç Çalışma Prensibi

Giriş mili üzerinde bulunan bir dişli, pinyon milleri (çıkış milleri) üzerinde bulunan bir dişli ile birlikte, senkromeç ve sürgü manşonu vasıtasıyla değiştirilmeden önce, dişlilerin aynı devir sayısına (senkrona) getirilmelidir. Bu işleme senkronizasyon (hız eşitlenmesi) denir. Senkronizasyon işlemi, vites değişimi sırasında, vites dişlisindeki bir sürtünme koniği ve senkromeç bileziklerindeki sürtünme konikleri üzerinden gerçekleşir.

Vites kutusunda hareket aktarımı iki dişli ile gerçekleşir. Bu dişli çifti farklı çaplardadır ve biri döndüren (tahrik) dişli; diğeri döndürülen dişlidir.

Farklı iki milde karşılıklı olarak çalışan iki dişliden biri (normalde) serbest konumdadır (mile yataklı) ve hemen yanında, onu mile kilitleyen bir senkromeç bulunur. Bu dişlinin karşısındaki dişli ise, üzerinde bulunduğu mil ile tek parça halindedir ve her zaman mille beraber döner, bunu için bir senkromeçe gerek yoktur.

Birbirine karşılıklı ve daimi olarak kavraşmış bulunun tüm dişliler, her zaman birlikte dönerler. Fakat sadece senkromeç tarafından kilitlenen dişli üzerinden hareket aktarımı olur. Dişlilerin dönüş hızları; diğer dişlilerden ve üzerlerinde döndükleri milin dönüş hızından farklıdır.

Senkromeç bir bütün olarak, her zaman, üzerinde bulunduğu mil ile aynı hızda döner, bu hiçbir zaman değişmez. Çünkü senkromeç göbeği, üzerinde bulunduğu mile frezeli olarak geçmiş durumdadır. Burada hızı eşitlenen iki parça; vites dişlisiyle, senkromeç (manşon) dişlisidir. Çünkü farklı hızlarda dönen iki dişli birbirine geçemez (geçse bile kırılabilir).

Senkromeç, mil üzerinde serbestçe dönen ve üzerinden kuvvet aktarımı olmayan dişlinin dönüş hızını, yine aynı dişlinin üzerinde döndüğü milin dönüş hızını birbirine eşitler, buna senkronizasyon (hız eşitlenmesi) denir. Daha sonra vites dişlisindeki kurt dişliler ile, senkromeç manşonunun içindeki dişler birbirine kilitlenir-geçer.

Bu durumda mekanik tasarıma göre;

Dişliden --> senkromeçe --> mile

Veya

Milden --> Senkromeçe --> Dişliye

olacak şekilde tork aktarımı gerekleştirilir.

Farklı hızlarda karşılıklı olarak dönen iki dişli üzerinden tork aktarımının sağlanması için, yani o dişli çiftinin vitesine takılması için, o iki dişliden birinde bulunan senkromeçin, dişli ile mili birbirine bağlaması gerekir (yani senkromeçin kilitlenmesi gerekir). Sonuç olarak mil ile beraber dönen senkromeç ile, dişli hızları eşitlendiğinde, kayıcı manşon hareket ederek, vites dişlisine kilitlenir ve vites konunu oluşur, bu durumda tork aktarımı başlar.

Vites boştayken şanzımandaki tüm senkromeçler boşta- ortada (nötr) konumdadır. Vites değişimi sırasında, vites kolunun hareketi, çelik halatlar veya itme çubukları aracılığıyla, vites değiştirme mekanizmasına iletilir. Değiştirme mekanizması bu hareketi senkromeçi çevreleyen manşona aktarır ve manşon, seçilen vites dişlisine doğru hareket eder. Manşonun bu hareketiyle, senkromeç bileziği ve 3 adet kilit pimi de hareket eder ve vites dişlisindeki sürtünme koniğine baskı uygular. Bu sırada oluşan sürtünmeyle, senkromeç ve vites dişlisinin hızı eşitlenir.

Vitese geçiş (kavraşma) sonucu, senkromeç ve vites dişlisi aynı hıza ulaşmış yani senkronize olmuştur. Bu aşamada, manşonun iç kısmındaki dişler (diş tepesi), vites dişlisinde bulunan kurt dişlilerinin arasına geçmiştir ve senkromeç – vites dişlisi- çıkış mili birbirlerine bağlanmıştır. Vites değiştirme işlemi gerçekleşmiştir.