Kumpastan daha
hassas ölçümler yapabilmek için mikrometreler kullanır. Mekanik mikrometreler
0,01mm (milimetrenin yüzde biri) hassasiyette ölçüm yapabilirler. Elektronik
mikrometreler daha hassas ölçüm yapabilmektedir. Mikrometreler metrik ve inç
ölçüm birimli, mekanik veya elektronik olarak çeşitlere ayrılmıştır. Kullanım
amacına göre bir çok çeşit mikrometre vardır. Otomotivde piston, supap, biyel,
krank, çeşitli parça yatakları, delikleri ve milleri ölçmek için mikrometre
kullanılır.
Mikrometre Çeşitleri
*Dış çap
mikrometreleri
*İç çap
mikrometreleri
*Derinlik
mikrometreleri
*Vida
mikrometreleri
*Modül
mikrometreleri
*Özel
mikrometreler
*Elektronik
dijital mikrometreler
Bu bölümde
dış çap mikrometresinin okunması anlatılmıştır.
Mikrometrenin Yapısı
Mikrometrede
ölçümü yapılacak olan parça, sabit örs ve hareketli mil arasında düzgünce
yerleştirilir. Mikrometrenin sabit sap kısmı üzerinde milimetre cinsinden
ölçülendirilmiş cetvel kısmı vardır, buna “bilezik” denir. Bilezik üzerine
geçmiş ve dönen parçaya “tambur” denir. Ölçüm alındıktan sonra, ölçünün
bozulmaması için bir kilit mandalı bulunur.
MİKROMETRE OKUMA (MİKROMETRE KULLANMA VE ÖLÇÜM YAPMA)
Mikrometre
temiz ve kalibresi doğru olmalıdır. Ölçümü yapılacak olan parça temiz-çapaksız
ve parçanın üzerinde kir katmanı olmamalıdır. Mikrometrenin tamburu
döndürüldükçe aralık değişir, döndürme sırasında tamburun, cetvel üzerindeki
milimetre çizgileri üzerinde hareket ettiği görülür.
Ölçüm okunurken tamburun kenarı kısmının cetvel üzerindeki hizasına ve tam üzerindeki ölçü çizgilerinin, referans çizgisiyle çakışma durumuna bakılacaktır. Parça, hareketli mil ve örs arasına düzgünce yerleştirilir ve hareketli mil parçaya dayanır. Bu anda kilit pimi kullanılabilir.
Ölçüm okunurken tamburun kenarı kısmının cetvel üzerindeki hizasına ve tam üzerindeki ölçü çizgilerinin, referans çizgisiyle çakışma durumuna bakılacaktır. Parça, hareketli mil ve örs arasına düzgünce yerleştirilir ve hareketli mil parçaya dayanır. Bu anda kilit pimi kullanılabilir.
Okuma yapılırken ilk önce bilezikteki referans çizgisinin
üzerindeki ana cetvelden milimetre değeri okunur. Dönen tamburun bittiği kısım,
hangi çizgiyi geçmiş veya üzerindeyse, temel ölçü olan milimetre değeri odur
(örneğin 10mm).
Daha sonra yine bilezikteki referans çizgisinin altındaki ölçü çizgilerine bakılır, bu çizgiler buçuk çizgileridir, üstteki her bir 1mm’lik aralığı tam yarısından bölerler, böylece ölçüm sırasında tambur bu çizgileri geçerse 0,5 mm eklenir; geçmezse, direkt üstteki değere tamburda okunan değer eklenir. Tambur üzerindeki cetvel 0,01mm hassasiyetindedir. Sırayla 0,01 0,02 0,03 şeklinde gider, “10” rakamı görüldüğünde anlamı 0,1 mm’dir, 30 rakamı görüldüğünde anlamı 0,3mm’dir.
Daha sonra yine bilezikteki referans çizgisinin altındaki ölçü çizgilerine bakılır, bu çizgiler buçuk çizgileridir, üstteki her bir 1mm’lik aralığı tam yarısından bölerler, böylece ölçüm sırasında tambur bu çizgileri geçerse 0,5 mm eklenir; geçmezse, direkt üstteki değere tamburda okunan değer eklenir. Tambur üzerindeki cetvel 0,01mm hassasiyetindedir. Sırayla 0,01 0,02 0,03 şeklinde gider, “10” rakamı görüldüğünde anlamı 0,1 mm’dir, 30 rakamı görüldüğünde anlamı 0,3mm’dir.
Kısaca
özetlemek gerekirse, tamburun cetvelde kaç mm’yi geçtiğime bakılır ve daha sonra
yine tamburun referans çizgisinin altındaki 0,5mm çizgisini geçip geçmediğine
bakılır, geçmişse 0,5mm eklenir, daha sonra tambur üzerindeki çizgilerden
hangisi, referans çizgisiyle karşı karşıya gelmişse, bu değer de eklenir ve
ölçüm sonucu okunmuş olur.
(Bkz: Kumpas Nasıl Okunur)
Yorumlar
Yorum Gönder