Benzin Otomatiği-Mekanik Benzin Pompası Nedir? Arızaları ve Belirtileri

Benzin Otomatiği-Mekanik Benzin Pompası Nedir? Arızaları ve Belirtileri

Karbüratörlü araçlarda depodaki benzini çekip karbüratöre gönderen parçaya mekanik benzin pompası veya benzin otomatiği denir. Bu pompa klasik otomobillerde, klasik motorlarda, karbüratörlü yakıt sistemine ve klasik ateşleme sistemine sahip araç tiplerinde kullanılmıştır. Pompa tarafından yaklaşık 0,3 barlık basınçla yakıt basılır. Yakıt, benzin otomatiğine (benzin pompası) gelmeden önce bir filtreden geçer, benzin pompasında basınç kazanan yakıt, karbüratörün şamandıra devresine giriş yapar. 

Yeni nesil benzinli motorlarda yakıt sistemi elektronik kontrollü ve enjeksiyonludur, buna elektronik yakıt enjeksiyonu (EFI) denir, bu sistemde bir elektrikli benzin pompası deponun içerisinde bulunur ve yakıtı basar.

Mekanik benzin pompası, adından da anlaşılacağı gibi, mekanik olarak çalışır. Hareketini eksantrik milinden (kam milinden) bir levye kolu ile alır, bu kol pompanın içerisindeki diyaframı yukarı-aşağı hareket ettirir, bu hareket emme-basmanın gerçekleşmesini sağlar. Eksantrik milinde, pompanın levye kolunu hareket ettirmesi için özel bir kam vardır.
Pompanın içinde iki adet çek valf vardır: emme çek valfi yakıt emilirken açılır, basma çek valfi yakıt basılırken açılır. 
(Bkz: Karbüratörün Yapısı-Parçaları) (Bkz: Karbüratörün Çalışma Prensibi)

 

Emme

Pompa diyaframının üst kısmında kalan odaya, diyafram odası denir. Yakıt buraya dolar ve buradan basılır. Diyafram kol tarafından aşağı çekildiğinde, odada vakum (alçak basınç) oluşur, bu durumda akışkan sıvı alçak basıncın olduğu yere akma eğiliminde olduğundan, emme çek valfinin de açılmasıyla odaya dolar.

Basma

Eksantrik mili dönmeye devam ederken, levyeyi iten kam (çıkıntılı) kısmı geride kalır ve pompa levyesi (manivela kolu) ve bağlı olduğu diyafram, artık bir yay etkisiyle yukarı doğru itilir. Bu anda emme çek valfi kapanmış, basma çek valfi açılmıştır. Sıvılar sıkıştırılamaz, hacim azaldığında basınçlı bir şekilde kapalı kabı terk ederler.  Diyaframın yukarı doğru hareketiyle, diyafram odasına az önce dolmuş olan yakıt, çıkış çek valfinden  karbüratöre basılır.

Pompanın Boşta Çalışması (Pompa Rölantisi)

Motor çalıştığı sürece eksantrik mili döner, eksantrik mili benzin pompasını çalıştırır. Fakat her zaman karbüratöre yakıt gönderilmesine gerek yoktur, örneğin yokuş inerken, gaz pedalına basılmıyorken. Yani motorun (karbüratörün) ihtiyacı olan yakıttan daha fazla yakıtın gönderilmemesi gerekir. Karbüratördeki şamandıra tertibatı, yakıt odasında yeterince yakıt  varsa zaten girişi kapatır. Bununla birlikte, mekanik benzin pompası, ihtiyaç olmadığında yakıtın gönderilmesini engelleyecek bir çalışma prensibine sahiptir. Pompanın, karbüratörün ihtiyacından fazla yakıt basması durumunda, diyafram odasındaki gönderilmemiş yakıt, diyaframı ve yayını aşağı konumda bırakır. Aşağı konumda hareketsiz kalan diyafram, emme-basma hareketinin gerçekleşmesini engellemiş olur. Pompanın levye kolu, diyaframı aşağı çekiyordu, diyafram zaten aşağı konumda kaldığı için, levye kolunun eksantrik mili tarafından aşağı çekilmesinin bir anlamı kalmaz, bu durumda pompa boşta (rölantide) çalışır.

Benzin Pompası Arızası (Benzin Otomatiği Arızası)

Pompa kontrol ve tamirinde, benzin yanıcı ve parlayıcı olduğundan, yangın tehlikesine karşı çok dikkatli olunmalı, akü kutup başları sökülmeli, motorun soğuması beklenmeli, sigara-ateşle yaklaşılmamalıdır.

Sorunun pompadan kaynaklandığını kontrol etmek gerekir.

*Pompa gözle kontrol edilir. Pompadan benzin sızıntısı var mı bakılır.

*Depoda benzinki benzin durumu ve benzinin pompaya kadar sorunsuzca geldiği kontrol edilir.

*Benzin hortumları ve bağlantı kelepçeleri kontrol edilir. Hortumlar zamanla sertleşip çatlarlar ve buradan yakıt sızdırırlar.

*Yakıt filtresi kontrol edilir. Tıkanmış olabilir.

*Tüm iş güvenliği önlemleri alınarak: pompa söküldükten sonra manivela kolu elle çalıştırılıp veya pompa sökülmeden kabüratöre giden hat sökülüp marş yapılarak, yakıtın akışı izlenebilir. Yakıt kesintisiz ve yeterli basınçta geliyorsa pompa sağlamdır. Aksi halde bozuktur. (bu adım çok risklidir, sadece yetkili kişilerce ve güvenlik önlemleri alınarak yapılabilir)

*Benzin otomatiğinde, diyaframın yırtılması sık görülen bir arızadır, diyafram yırtıldığında pompa gövdesindeki havalandırma deliğinden benzin kaçağı gerçekleşir. Diyaframın arızalanmaması ve yırtılmaması için yağdan korumak gerekir. Diyafram arızalıysa, parçası bulunuyorsa diyafram değiştirilebilir, yoksa pompa değiştirilir.

Ana konu (Bkz: Yakıt Enjeksiyon Sistemi)