Diyagnostik Test Cihazıyla Parametre Okuma işlemi

Diyagnostik Test Cihazıyla Parametre (Anlık Sensör Verilerinin) Okunması

Diyagnostik tekniği adımlarından biri olan, Diyagnostik test (arıza tespit) cihazıyla yapılabilecek en önemli işlemlerden biri de, araçtaki tüm sistemlere ait sensörlerin sinyallerini anlık olarak (canlı) görüntülemeyi-okumayı sağlayan parametre okuma işlemidir. Parametre okuma= aktüel değerler okuma=data list okuma. Parametre kelimesi: anlık değer, gerçek değişken değer anlamında kullanılmaktadır. Motorlu araçlarda sensörler; sürekli olarak değişen bir fiziksel büyüklüğü algılarlar ve bu fiziksel değişime göre bir elektrik sinyali üreterek elektronik kontrol ünitesine (ECU’ye) iletirler. 
Sonuç olarak sensörler sürekli olarak değişen elektrik sinyallerini ECU’ye iletir, ECU ise bu elektrik sinyallerini bir veriye (işlenmiş bilgiye) dönüştürür ve yorumlar. Örneğin sürekli değişen; motor devri, tekerlek hızı, turbo basıncı, yağ basıncı, soğutma suyu sıcaklığı, ivmelenme miktarı, savrulma oranı, akü voltajı, alternatör besleme akımı (amper) vb. sensörlerden gelen sinyaller kullanılarak hesaplanan yüzlerce veri bulunmaktadır. Bu veriler; motorun ve araçtaki tüm sistemlerin çalıştırılmasında ve yönetilmesinde kullanılır. 

Ne sensörü olursa olsun, ne ölçüyor olursa olsun, aslında her sensör bir elektrik sinyali üretir veya mevcut elektrik sinyalinde bir sebepten bir değişime sebep olur. Sonuçta sensörün yaptığı iş elektriksel bir sinyalin meydana getirilmesini sağlamaktır. Elektriksel sinyal bir analog büyüklüktür. Bu analog sinyal ECU tarafından bir dijital sinyale dönüştürülür

ve daha sonra anlamlandırılır. Artık bir elektrik sinyali yerine; basınç (bar), sıcaklık (^oC derece), hız (km/h veya RPM) … gibi anlamlı verilere dönüştürülür. Araçtaki tüm sensörler için (Bkz:Tüm Sensörler)

Araçta kullanılan her sensör, bağlı bulunduğu elektronik kontrol ünitesine bilgi gönderir. Bağlı olduğu elektronik kontrol ünitesi de gerekiyorsa bu bilgiyi kullanan diğer elektronik kontrol ünitelerine, CAN-BUS ağı üzerinden gönderebilir. Araçta yapılan işlere-görevlere göre farklı kontrol üniteleri bulunur, örneğin motor kontrol ünitesi, hava yastığı kontrol ünitesi, ABS kontrol ünitesi, klima kontrol ünitesi, gövde-konfor kontrol ünitesi, otomatik şanzıman kontrol ünitesi vb.

Arıza teşhis yazılımı bu ECU’leri bilgisayar ekranında görevlerine göre sıralar, örneğin:

Powertrain (güç aktarma sistemleri) grubunda: motor kontrol ünitesi + otomatik şanzıman kontrol ünitesi + hız kontrol sistemi (Cruise control) bulunur.

Şasi grubunda: ABS/VSC (ESP)/TRC ECU’sü + Lastik basınç kontrol sistemi ECU’sü + Elektrikli direksiyon sistemi ECU’sü bulunur.

 

Her sensör, kendi kontrol ünitesine bağlıdır. Tekerlek hızı öğrenilmek isteniyorsa, tekerlek hız sensörünün bağlı olduğu ABS kontrol üntesi seçilmelidir. Direksiyon simidinin ne kadar torkla döndürüldüğü görülecekse, direksiyon sisteminin ECU’süne girilmelidir. Enjektörlerin püskürtme süreleri görüntülenecekse, motor kontrol ünitesine (Motor ECU’süne) girilmelidir.

OBD arıza tespit sisteminde, parametre okuma işlemi yapılarak arızaların teşhis edilmesi, arızanın sebepleri ve çözüm yolunun bulunması mümkündür.

Örneğin motor henüz soğuk olmasına rağmen, motor suyu sıcaklığı cihaz ile okunduğunda yüksek bir sıcaklık okunuyorsa (90 derece vb.) sensörün arızalı olduğu sonucuna varılabilir.

Örneğin oksijen (lambda) sensörünün voltaj sinyali okunarak motorun zengin ya da fakir karışımla çalıştığı veya oksijen sensörünün sağlam olup olmadığı konularında yorum yapılabilir.

Örneğin alternatörden çekilen voltaj (volt) ve çekilen akım (amper) bilgisi anlık değer olarak okunabilir. Böylece alternatörün sağlıklık çalışıp çalışmadığından emin olunabilir.

Ateşleme avansı, püskürtülen yakıt miktarı, emilen havanın kütlesi gibi çok önemli bilgiler okunabilir ve yorumlanabilir.

Aracın motorunda veya herhangi bir sisteminde bir değişiklik yapılarak, ilgili sistemin sensöründe bu değişimini algılanıp algılanmadığı kontrol edilebilir. Örneğin aktör testiyle motor enjektörlerinin yakıt püskürtme miktarları arttırılır, bu işlem hava-yakıt karışımını zenginleştireceğinden, egzozdaki oksijen miktarı azalacaktır ve sensörün çıkış voltajı artacaktır. Bu işlem sırada oksijen (lambda) sensörünün çıkış voltajının değişimi gözlenir, yani parametre okuma yapılır. Eğer değişim olmuyorsa, oksijen sensörü bozuk hükmüne varılabilir; sinyal değişimi gözleniyorsa her şey yolundadır.

Parametre okuma (gerçek değerler okuma) işlemi sırasında, grafik görünümü de kullanılabilir. Bu sayede ilgili sensörden gelen sinyal, zaman bağlı olarak değişen bir görsele dönüştürülür ve yorumlamada kolaylık sağlanır.

Parametre Okuma (Aktüel Değerler-Data List) İşlem Basamakları:

*Diyagnostik test cihazı araca bağlanır ve program çalıştırılır.

*Aracın OBD sistemine bağlanılır ve tüm ECU’lerle iletişime geçilir.

*Sensör sinyal bilgilerine ulaşılmak istenen sistem (ECU) seçilir.

*Data list, gerçek değerler, aktüel değerler (program hangi ismi kullanılıyorsa) seçilerek tüm değerler görüntülenir.

*Birbiriyle ilgili olan donanımlarla ilişkili sensörler seçilerek, değerlerin kontrol edilebilir, arıza teşhisi, yorumlama yapılabilir.

*Sinyal verileri grafik olarak da görüntülenebilir.

Ana konu (Bkz: Diyagnostik Tekniği)