İletken Nedir? Yalıtkan Nedir? Yarı iletken Nedir? Özellikleri Nelerdir?

İletken Madde Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Elektrik akımını ileten maddelere iletken maddeler denir. İletken maddelerin atomlarının son yörüngelerinde (valans yörünge) serbestçe hareket edebilen elektronlar bulunur, bu elektronlar atom çekirdeğine zayıf olarak bağlıdır ve elektron sayıları 4’ten küçüktür. İletken maddelerin atomlarının son yörüngelerindeki bu elektronlar, çekirdeğe sabit olarak bağlı değildir ve serbestçe hareket edebilir. Böylece bir iletken maddeye gerilim (voltaj) uygulandığında, bu elektronlar hareket ederek elektrik akımın meydana getirirler. Zaten elektrik akımının tanımı; elektronların bir devrede hareket ederek akmasıdır. Elektronların çok olduğu eksi kutuptan, elektronların az olduğu artı kutba doğru meydana gelen elektron akışı sonucu, elektrik akımı oluşur. 
Elektron akışı sadece iletken maddeler üzerinden gerçekleşebilir. Elektriği iyi ileten maddeler: altın, bakır, demir, aküdeki elektrolit vb.

 

Yalıtkan Madde Nedir? 

Elektrik akımını iletmeyen maddelere yalıtkan madde denir. Yalıtkan madde atomlarının son yörüngelerindeki elektron sayısı 4’ten büyüktür, 8 adet elektron bulunur. Elektronların atom çekirdeği ile bağları güçlüdür ve sabit olarak bağlıdır. Son yörünge (valans yörünge) elektron sayısı 8 olduğundan, elektron alış verişi yapmazlar, elektron alış verişi yapma istekleri yoktur. Yalıtkan malzemelere gerilim uygulansa bile, elektronları hareket etmeyeceği için, elektrik akışı ve akımı meydana gelmez. 
İyi yalıtkan malzemeler: cam, plastik-pvc-kauçuk, porselen, hava, kuru tahta, seramik. Otomotivde iletken kabloların dış yüzeyleri izolasyon malzemesi olarak plastik-kauçuk malzeme ile kaplanmıştır.

Yarı İletken Madde Nedir? Yarı İletken Madde Özellikleri Nelerdir?

Yarı iletken maddeler, dışarıdan bir elektriksel veya fiziksel etkiyle, iletken veya yalıtkan hale geçebilen maddeler. Yarı iletkenler; iletken ve yalıtkan maddelerin arasında bir konumda bulunur. Atomlarının son yörüngelerinde 4 adet elektron bulunur. Silisyum ve germanyum en yaygın yarı iletkenlerdendir. Elektronik devrelerde sıklıkla kullanılırlar.

Normalde yalıtkan halde bulunan bir yarı iletken; bir dış etkenle iletken hale gelebilir. Ya da bu durumun tam tersi meydana gelebilir. 

Örneğin normalde yalıtkan halde bulunan bir transistöre bir sinyal gerilimi gönderilmesiyle, bu transistör iletken hale gelebilir. Bu şekilde, transistörler bir kumanda elemanı olarak kullanılabilir. Örneğin motorlu araçların ateşleme sistemlerinde.

Örneğin foto diyotta, ışıktan sinyal gerilimi üretilmesiyle, bir elektrik devresi kumanda edilebilir. Yani yarı iletkenler, sensörler olarak çalışabilir.

Yarı iletkenler, mikroçiplerde temel malzeme olarak kullanılır.

Üst konu (Bkz: Oto Elektrik Tesisatı ve Tüm Parçaları)
Ana konu (Bkz: Temel Elektrik)