Benzinli
araçlarda en çok tercih edilen alternatif yakıt türü lpg, bir çok motor ve
yakıt sistemiyle uyumlu olarak çalışmaktadır. Günümüzde karbüratörlü,
enjeksiyonlu (atmosferik) ve enjeksiyonlu (turbo) motorlara lpg (tüp)
takılabilmektedir.
İlk lpg’li
araçlar karbüratörlü yakıt sistemine sahip araçlara uyguladı. Özellikle 2000’li
yıllardan itibaren benzinli motorların neredeyse tamamı (atmosferik)
enjeksiyonlu yakıt sistemine geçti ve lpg dönüşümü bu motorlarla mükemmel
uyumlu çalıştı. 2010’lu yıllardaysa atmosferik benzinli motorlar, yerini turbo
beslemeli direkt enjeksiyonlu motorlara bırakmaya başladı, lpg kitleri bu turbo
benzinli motorlar için de geliştirildi ve bugün kullanılıyor.
Lpg için en
uyumlu, en sorunsuz ve en çok tasarruf edilen, atmosferik benzinli enjeksiyonlu
motorlardır. Özellikle Japon araçlarda (Honda ve Toyota) lpg motor uyumu en üst
düzeydedir.
Bugün neredeyse tüm benzinli araçlara lpg dönüşümü yapılabilmektedir.
Enjeksiyonlu Atmosferik Motorlarda Lpg Dönüşümü
Lpg
sisteminin en verimli, en uyumlu çalıştığı ve en fazla yakıt tasarrufu
sağladığı çalıştığı motor tipi; atmosferik benzinli emme portuna enjeksiyonlu motorlardır. Bu motorlarda
benzin, benzin enjektörleri tarafından,
silindir kapağında emme supaplarının arkasına püskürtülür ve hava-yakıt
karışımı emme zamanında silindirlere alınır. Lpg dönüşümü yapıldığında, ilave
olarak sisteme lpg enjektörleri de eklenir. Lpg enjektörlerinin çıkış
hortumları emme manifoldunun her silindir için ayrılan 4 koluna sonda şeklinde
sızdırmaz bir şekilde takılır.
Lpg tankında sıvı halde depolanan lpg; regülatörde (buharlaştırıcı) sıvı halde gaz haline geçer ve basıncı düşürülür. Yaklaşık 1,2 bar basınçla gaz halindeki lpg emme manifoldunun portlarına püskürtülür, hava ile karışan lpg emme zamanında silindire alınır ve yakılır. Bu sistemlerde motor belirli bir sıcaklığa erişinceye kadar (yaklaşık 30 derece) motor benzinde çalışır, daha sonra otomatik olarak lpg (gaza) geçer (sıralı sistem). Bu tip sistemlerde ve motorlarda yaklaşık %50 yakıt tasarrufu sağlanır.
Lpg tankında sıvı halde depolanan lpg; regülatörde (buharlaştırıcı) sıvı halde gaz haline geçer ve basıncı düşürülür. Yaklaşık 1,2 bar basınçla gaz halindeki lpg emme manifoldunun portlarına püskürtülür, hava ile karışan lpg emme zamanında silindire alınır ve yakılır. Bu sistemlerde motor belirli bir sıcaklığa erişinceye kadar (yaklaşık 30 derece) motor benzinde çalışır, daha sonra otomatik olarak lpg (gaza) geçer (sıralı sistem). Bu tip sistemlerde ve motorlarda yaklaşık %50 yakıt tasarrufu sağlanır.
Turbo Motora Lpg Takılır Mı? (Direkt Enjeksiyonlu Turbo Benzinli Motorlarda Lpg Dönüşümü)
Direkt
enjeksiyonlu motorlarda benzin, direkt olarak silindirlerin içine yüksek
basınçla püskürtülüyor. Bu tip motorlarda da lpg dönüşümü yapılmaktadır.
Direkt
enjeksiyonlu turbo motorların lpg dönüşümünde iki tip sistem kullanılmaktadır;
*LDI (Likit
(sıvı) Direkt Enjeksiyon Kiti)
*SDI (Sıralı
Direkt Enjeksiyon Kiti)
BRC LDI Lpg Sistemi (Likit (sıvı) Direkt Enjeksiyon Kiti) Turbo Benzinli Motora LPG Dönüşümü (GDI-TSI-FSI-TFSI Motorlar)
Turbo
benzinli araçlarda kullanılan diğer lpg sistemi ise sıvı direkt enjeksiyon
kiti. Bu sistem diğerlerinden oldukça farklı çalışıyor. Lpg sisteminin kendi
enjektörleri yok. Lpg, benzin enjektörleri tarafından direkt olarak yanma
odasına (silindirlere) püskürtülüyor. Yani benzin ve lpg aynı yakıt hattını
kullanıyor. Ayrıca lpg, silindirlere tıpkı benzinde olduğu gibi “sıvı” halde 120 bar basınçla püskürtülüyor. Oysa atmosferik motorlarda lpg gaz
halinde kendi lpg enjektörleri tarafından düşük (1,2 bar) basınçla
püskürtülüyordu.
Turbo Benzinli Araçlar İçin Lpg Sistemi (BRC LDI)
Direkt sıvı
lpg enjeksiyonunda, lpg sıvı halde direkt olarak silindirlerin içerisine
püskürtülüyor. Lpg püskürtme işlemi benzin enjektörleri tarafından yapılıyor.
Lpg sıvı halde ve direkt yanma odasına püskürtüldüğünden, yüksek basınçlı
olması gerekiyor. Bu sebeple ldi lpg sisteminde lpg 120 bar basınçla
püskürtülür, bu yüksek basıncın elde edilebilmesi için lpg tankında bir yüksek
basınçlı lpg pompası bulunur ve lpg’yi motordaki enjektörlere basar.
Araç
sabahları (soğukken) çalıştırıldığında da benzinle değil, direkt olarak lpg ile
(tüpte) çalışmaya başlar.
Turbo
benzinli motorlarda, bu motorlar için uygun regülatör seçilir ve lpg kontrol
ünitesinin yazılımında tanıtılır ve turbo seçeneği seçilir.
Turbo
araçlara lpg dönüşümü, atmosferik araçlara göre daha pahalıdır. Sistem daha
karmaşık, daha fazla donanıma sahip ve montajı daha zordur.
Örneğin: Kia
Sportage turbo benzinli gdi motoruna veya Volkswagen audi’nin tsi motoruna, ford ecoboost motoruna, lpg
dönüşümü yapılabilmektedir.
Kia Sportage Lpg Sistemi (BRC LDI)
BRC SDI Lpg Sistemi(Sıralı Direkt Enjeksiyon Kiti)
Bu sistemde
lpg sistemi, atmosferik sisteme benzer. Lpg, enjektörler tarafından emme
manifolduna 1,2 bar basınçla gaz halinde püskürtülür. Motor soğukken (sabah ilk
çalıştırmada) benzinde çalışır ve ısınınca sistem lpg’ye geçer. Lpg elektronik
kontrol ünitesi (lpg ecu) belirli çalışma durumlarında belirli aralıklara
benzin enjektörlerini de çalıştırır; örneğin rölantide veya trafik ışıklarında
kısa süreli benzine geçirip daha sonra tekrar lpg’ye geçiriyor. Ya da yine
belirli aralıklarla benzin enjektörlerine 10 kez püskürtme yaptırıyor, böylece
benzin enjektörlerini koruyor. Direkt yanma odasına bakan ve araç lpg’deyken
çalışmayan (benzin püskürtmeyen) enjektörler aşırı ısınır, çünkü benzin
püskürtülmesi enjektörlere soğutucu bir etki yapar.
Sıralı direkt
enjeksiyon kitinin maliyeti (LDI sisteme göre) daha ucuzdur ve montajı daha kolaydır. Bununla
birlikte yakıt tasarrufu daha azdır, benzine göre yaklaşık %30 yakıt tasarrufu
sağlar.
(Bkz: Lpg Ne Kadar Tasarruf Sağlar?)
(Bkz: Lpg Ne Kadar Tasarruf Sağlar?)
Yorumlar
Yorum Gönder