Tekerleklerde jantın iç kısmında bulunan
diskli fren mekanizması, aracın frenlenmesini (yavaşlatılmasını-durmasını)
sağlayan mekanizmadır. Binek otomobil ve hafif ticari araçların tümünde ön
tekerlerde disk frenler kullanılır; arka tekerleklerdeyse disk veya kampanalı
fren sistemi kullanılmaktadır. Bununla beraber yeni nesil binek otomobillerde
dört tekerlek disk fren sistemi giderek yaygınlaşmaktadır.
*Ön tekerlekler disk fren + arka tekerlekler
kampanalı fren (orta sınıf binek araçlarda en yaygın)
*Ön tekerlekler disk fren + arka tekerlekler
disk fren (orta sınıf araçlarda da giderek yaygınlaşan ve üst sınıf araçlarda
standart olarak kullanılan sistem)
Disk fren sistemi motosikletlerde de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Diskli Fren Sisteminin Parçaları Nelerdir?
Diskli fren sisteminin temel parçaları; fren kaliperi, kaliper pistonu, kaliper kayıcı pimi (kılavuz pim), fren diski, fren balataları, fren hidrolik
borusu, toz koruma plakası olarak sayılabilir.
Diskli
Fren Sisteminin Çalışması (Diskli Fren Çalışma Prensibi)
Fren pedalına basılmasıyla, fren merkez
silindirinden gelen basınçlı hidrolik sıvı, fren hidrolik hortumuyla, kaliper
üzerindeki bağlantı rekoruna gelir. Rekordan kaliper silindirinin içerisine
giren hidrolik yağ, silindirin içerisindeki pistonu ileri iter, pistonun ileri
hareket etmesiyle hemen önünde bulunan balata fren diskine bastırılır.
Balatanın diske sürtünmesiyle tekerlek yavaşlar ve durur.
Diskli fren sistemi de pascal prensibine
dayanır. Fren pedalında oluşturulan mekanik kuvvet, fren ana merkezinde
hidrolik basınca dönüştürülür, bu hidrolik basınç kaliperde tekrar mekanik
kuvvete dönüştürülür. Aracın hareket enerjisi, diske sürten balatalar sayesinde
ısı enerjisine dönüştürülür.
Kaliper üzerinde bir de hava alma rekoru
bulunur, fren sistemi hava yaptığında bu rekor gevşetilerek sistemin havası
alınır. Daha fazla bilgi için (Bkz: Fren Kaliperinin Yapısı ve Çalışması)
Diskli
Fren Sisteminin Avantajları
*Dengeli ve çekme yapmayan frenleme
mümkündür.
*Daha kolay ve hızlı soğuyabilme özelliği. Bu
sayede , yüksek sıcaklık sebebiyle frenleme kuvvetinde azalma olmaması.
*Balataların bastırma kuvveti daha fazladır.
*Balataların kontrol edilmesi ve bittiğinde
değiştirilmesi kolaydır.
*Fren boşluğu (balata-disk) kendiliğinden ayarlanabilir.
*Diskin açık ortamda dönmesiyle, kendi
kendini temizleyebilir.
Diskli
Fren Sisteminin Dezavantajları
*Kendi kendine frenleme etkisi (kendi kendine
servo etkisi) yoktur. (Bu özellik kampanalı fren sisteminde var).
*Kampanalı frenlerdekinden daha büyük
tekerlek fren silindiri (kaliper silindir-pistonu) gereklidir.
*Balata aşınması, kampanalı frenlere göre
daha fazla gerçekleşir.
*Fren pistonu balataya çok yakın olduğundan
ısı transferi fazla olur ve bu sebeple fren hidrolik yağının ısınması ve buhar
kabarcığı yapma eğilimi artar.
*Diskli frenlerde el freni mekanizması
kullanılması biraz daha zor ve karmaşıktır.
Yorumlar
Yorum Gönder